اگرچه ناوگان بالگردی نیرو‌های مسلح علی رغم تحریم‌ها و محدودیت‌های مختلف در دوران پس از انقلاب، توانسته با پشت سر گذاشتن دوران سخت جنگ تحمیلی، به نیاز‌های متنوع نیرو‌های مسلح و سایر نهاد‌های کشور همچون وزارت بهداشت نیز پاسخ مناسبی بدهد، اما ضرورت ارتقاء و بهینه سازی اجزاء مختلف آن با توجه به نوع تهدیدات و نیاز‌های کشور، طی سال‌های اخیر بیش از هر زمانی احساس می‌شود.

طی سالجاری، تعدادی از دستاورد‌های مهم هوانیروز در زمینه بهبود تجهیزات بالگرد‌های موجود، رونمایی شد که شامل تجهیز بالگرد‌های مختلف به سامانه‌های دید در شب، تجهیز بالگرد ترابری AB-۲۱۴ به راکت انداز و نیز تسلیح بالگرد کبرا به موشک شفق بوده و با توجه به اهمیت و ویژگی‌های خاص این دستاوردها، بررسی دقیق فنی و اطلاع از کم و کیف آنها، اهمیت خاصی خواهد داشت؛ خصوصا آنکه برخی از این دستاوردها، نیاز‌های اساسی و حیاتی بالگرد‌های تهاجمی کشورمان را برطرف ساخته است.

موشک شفق؛ راه حل اساسی برای مشکلی تاریخی

در ۱۲ خرداد ۱۳۹۳ و در حاشیه مراسم تحویل ۲۰ فروند بالگرد بازسازی و تعمیر شده توسط شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد‌های ایران، برای اولین بار به طور رسمی موشکی جدید به نام شفق بر روی یک بالگرد کبرا نمایش داده و معرفی شد که در قالب پروژه‌ای به نام افتخار-۱ به ثمر رسیده بود. شفق، موشکی هوشمند است که با استفاده از جستجوگر IIR روی هدف خود قفل می‌کند و با برد ۸ تا ۱۰ کیلومتر، سرعت آن ۲ تا ۲.۷ ماخ است. بنا بر اطلاعات منتشر شده این موشک ۶۰ کیلوگرمی توانایی نفوذ ۱ تا ۱.۵ متر در انواع زره تانک و شناور را داشته و دقت اصابت آن ۳۰ سانتیمتر مربع در فاصله ۱۰ کیلومتر است.

موشک شفق نصب شده روی کبرای هوانیروز

از مهمترین مزیت‌های این موشک سهولت در به کار گیری و عدم نیاز به ایستایی بالگرد در مقابل هدف بوده که نشان دهنده قرار گیری آن در رده موشک‌های "شلیک کن و فراموش کن" است. با توجه به اطلاعات منتشر شده به نظر می‌رسد شفق یکی از اولین موشک‌های بومی باشد که از جستجوگر تصویری فروسرخ (IIR) استفاده می‌کند. این نوع جستجوگر، قابلیت ردگیری اهداف زرهی و شناوری را از تمام زوایا دارد، از مقاومت نسبتا بالایی نسبت به اخلال (جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد. همچنین برخلاف جستجوگر‌های اپتیکی مرئی که تنها در روز و شرایط آب و هوایی مساعد قابلیت فعالیت دارند، جستجوگر تصویری حرارتی در شب و شرایط نامساعد با درصدی کاهش برد توان عملیات دارد.

تصویر فروسرخ از یک هدف دریایی در فاصله ۴ کیلومتری

از این فناوری در سامانه‌های مختلفی با مأموریت‌های شناسایی، ردگیری اهداف، سامانه‌های کنترل آتش و حسگر موشک‌ها استفاده می‌شود. در موشک‌های بهره‌مند از جستجوگر تصویری فروسرخ، داده‌های تصویری حسگر از طریق خط ارتباط داده به سامانه پرتاب نیز منتقل می‌شود. از این نوع جستجوگر دستکم در یکی از پروژه‌های هدایت‌پذیر کردن راکت هایدرا-۷۰ (LOGIR) در دنیا نیز استفاده شده و موشک شفق و تجارب حاصل از آن می‌تواند مقدمه‌ای برای هدایت‌پذیر نمودن این راکت‌های پرکاربرد در ایران نیز باشد. با استفاده از یک پایگاه اطلاعات ذخیره شده در موشک می‌توان با بهره‌گیری از توانمندی‌های تحلیل تصویر، هوشمندی بالایی برای موشک در انتخاب اهداف و تغییر آن‌ها به صورت خودکار (در صورت الزام در شرایط نبرد) هم فراهم کرد.

میزان تشخیص اهداف با تصاویر قابل تهیه با جستجوگر IIR

جستجوگر‌های حرارتی تصویرساز که امروزه در دنیا ساخته شده اند قابلیت کشف پرنده‌های نسل پنجم که از نظر راداری پنهانکار هستند را نیز دارد. مثال بومی این ادعا، کشف و ردیابی پهپاد فوق پیشرفته آمریکایی RQ-۱۷۰ از دو سال قبل از فرود آوردن آن توسط گونه‌ای از سامانه‌های حرارتی ایرانی است.

جنگنده‌های پیشرفته تایفون، اف-۲۲ و اف-۳۵ در دید جستجوگر‌های تصویرساز حرارتی

ردیابی RQ-۱۷۰ توسط سامانه‌های حرارتی ایران در سال ۱۳۸۸

سامانه هدایت بر اساس تصاویر و یا امواج فروسرخ یکی از انواع روش‌های مورد استفاده در نسل سوم هدایت در موشک‌های ضد زره یعنی هدایت به سبک «شلیک کن-فراموش کن» هستند. موشک آمریکایی هلفایر (مدل L) با هدایت راداری موج میلیمتری، جاولین با هدایت تصویری فروسرخ از جمله موشک‌های نسل سومی هستند که عملکرد "شلیک کن-فراموش کن" داشته و البته از جستجوگر‌های متفاوتی استفاده می‌کنند.

در نسل اول هدایت موشک‌های ضد زره مانند مالیوتکا از روش «فرمان به خطِ دید دستی»، غیرخودکار یا MCLOS (Manual Command to Line-Of-Sight) و در نسل دوم هدایت از روش «فرمان به خط دید نیمه خودکار» یا SACLOS (Semi-Automatic Command to Line-Of-Sight) استفاده می‌شود که موشک‌های تاو، میلان و حتی کورنت در این دسته قرار می‌گیرند. با روش شلیک کن-فراموش کن بالگرد از ردگیری هدف (و موشک) تا لحظه اصابت موشک بی‌نیاز شده که برای بقاپذیری آن در میدان نبرد بسیار مفید است. همچنین امکان درگیری با تعداد هدف بیشتری در بازه زمانی یکسان در مقایسه با استفاده از موشک‌های نسل دوم فراهم می‌شود.

این جستجوگر‌های الکترواپتیکی و خصوصاً نوع تصویری فروسرخ (IIR) در زمره گونه‌های غیرفعال یا passive قرار می‌گیرد که بدون ایجاد هر گونه انتشاری اقدام به شناسایی و قفل روی اهداف می‌کند. این نوع جستجوگر، قابلیت ردگیری اهداف زرهی و شناوری را از تمام زوایا دارد، از مقاومت نسبتاً بالایی نسبت به اخلال (جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد. همچنین برخلاف جستجوگر‌های اپتیکی مرئی که تنها در روز و شرایط آب و هوایی مساعد قابلیت فعالیت دارند جستجوگر تصویری حرارتی در شب و شرایط نامساعد با درصدی کاهش برد توان عملیات دارد.

کاملا پیدا است که شفق بر پایه موشک سطح به هوای "شهاب ثاقب" ساخته شده و این موشک نیز بر پایه کروتال‌های غنیمتی از عراق یا اف-ام-۸۰‌های خریداری شده از چین تولید شده. شهاب ثاقب موشکی با جرم حدوداً ۸۴ کیلوگرم با ۱۳.۵ کیلوگرم سرجنگی ترکشی است که به واسطه پیشران سوخت جامد خود به بیشینه سرعت ۷۴۰ متر بر ثانیه می‌رسد. برد این موشک در حالت سطح به هوا به ۸.۸ تا ۱۱ کیلومتر در برابر اهداف مختلف می‌رسد.

موشک سطح به هوای شهاب ثاقب

شفق برای اولین بار در بازدید رئیس جمهور از دستاورد‌های وزارت دفاع در حاشیه همایش مدیران ارشد این وزارتخانه در ۱۰ اسفند ۱۳۹۲، اما بدون ذکر نام و مشخصات مشاهده شد. این موشک در حالی در جایگاه زیر بدنه پهپاد رزمی کرار نصب شده بود که پوشش فلزی با دماغه پهن (Blunt) بخش جلویی آن را شکل داده و نوع حسگر آن قابل تشخیص نبود.

موشک شفق در بازدید رئیس جمهور

اما موشک نمایش داده شده زیر بال بالگرد کبرا دارای یک پوشش شفاف در بخش جلویی خود است که بخش فلزی را در بر گرفته. در خود این بخش فلزی نیز تغییراتی نسبت به قبل مشاهده می‌شود از جمله تفاوت شکل آن در ناحیه نزدیک به محل اتصال به بدنه موشک نسبت به نمونه دیده شده به همراه کرار و نیز ایجاد فضایی دریچه مانند، برای قرار گیری حسگر IIR در بخش جلویی آن. در زمان معرفی شفق در مراسم تحویل بالگردها، اطلاعاتی در باره پیکربندی نهایی موشک شفق منتشر نشد.

موشک شفق در بازدید ریاست جمهور از وزارت دفاع (تصویر بالا) و در مراسم تحویل بالگرد‌ها (تصویر پائین)

در نتیجه یکی از ابهامات مطرح شده پیرامون این موشک که از مقایسه آن با شهاب ثاقب ایجاد شد حذف شدن بالک‌های کنترلی موجود در دماغه شهاب ثاقب در شفق است. در واقع در دو مورد نمایش این موشک در سال‌های مختلف، این موشک بدون عملگر‌های آیرودینامیکی برای کنترل پرواز به نمایش در آمد. شهاب ثاقب موشکی کانارد-کنترل است در حالی که با حذف این بخش در شفق و عدم مشاهده عملگر‌های آیرودینامیکی در آن، نحوه کنترل این موشک برای تصحیح مسیر به مسئله‌ای مبهم تبدیل شد. امکان استفاده از کنترل بردار رانش (TVC) به دلیل زمان کوتاه سوزش موتور سوخت جامد این موشک و مدت زمان پرواز بیش از ۱۰ ثانیه‌ای آن (در صورت یکسان بودن مشخصات پیشران شفق با شهاب ثاقب) نیز منتفی به نظر می‌رسد.

تا اسفند ۱۳۹۶ که در فضای مجازی تصاویری از تجهیز موشک شفق به دو نوع جستجوگر دید در روز و تصویری حرارتی منتشر شد این ابهام پابرجا بود. در تصاویر منتشر شده جدید، علاوه بر مشاهده جستجوگر‌های فوق که ساخت داخل هستند، همان بالک‌های کنترلی مورد استفاده در شهاب ثاقب، در شفق نیز مشاهده شد. در نتیجه به نظر می‌رسد پیکربندی فوق، آرایش نهایی مورد استفاده در شفق است.

شفق مجهز به جستجوگر اپتیکی دید مرئی

شفق مجهز به جستجوگر تصویرساز حرارتی

یکی از دو جستجوگر فوق که نمونه‌ای توسعه یافته مخصوص تسلیحات هواپایه است، RU ۱۱۳ ST نام دارد که یک جستجوگر دید در روز بوده که با بهره گیری از سامانه پردازش تصویر، پس از شناسایی و قفل روی هدف، تا لحظه اصابت داده‌های هدایتی مورد نیاز را برای بمب یا موشک تأمین می‌کند.

جستجوگر حرارتی تصویری RU ۳۲۰ ST (سمت چپ) در کنار جستجوگر تصویری مرئی RU ۱۱۳ ST (سمت راست)

نمونه حرارتی از این رده از جستجوگر‌ها نیز با نام RU ۳۲۰ ST ساخته شده که از نوع تصویری حرارتی و غیرسرد شونده است و مانند نمونه قبلی روی موشک شفق نصب شده. این نمونه نیز مشابه نمونه دید در روز، قابلیت جستجو، شناسایی و قفل خودکار روی هدف را بر اساس بازتاب‌های حرارتی سطح جسم دارد. حسگر به کار رفته در آن دارای فناوری FPA یا Focal Plane Array است که امروزه در تمام سامانه‌های پیشرفته مورد استفاده قرار گرفته و می‌تواند تصاویری به خوبی دوربین‌های CCD ارائه دهد و البته نیاز به کار پردازشی بیشتری نسبت به جستجوگر‌های تصویری حرارتی معمولی دارد.

جزئیات بیشتر پیرامون دو جستجوگر اپتیکی فوق در این گزارش ذکر شده است. یک نمونه از خانواده جستجوگر‌های فوق با فناوری سرد شونده با نام RU-۵۱۸ ST نیز ساخته شده که با توجه به این فناوری، توانایی بهتری در تشخیص تابش‌های فروسرخ از نمونه غیرسرد شونده دارد.

بالگرد کبرا مسلح به موشک شفق

سرعت بیشینه شفق بین ۲ تا ۲.۷ ماخ اعلام شده است. با توجه به تفاوت شکل دماغه شفق با شهاب ثاقب، کاهش سرعت بیشینه آن به میزان اعلام شده ۲ برابر سرعت صوت در مقایسه با سرعت ۲.۳ برای شهاب ثاقب، منطقی خواهد بود. شهاب ثاقب با برخورداری از شعاع دماغه بسیار کم که عملکرد آیرودینامیکی نزدیک به دماغه‌های نوک تیز دارد برای تولید کمترین میزان پسا طراحی شده، اما دماغه پهن شفق که ناشی از فضای لازم و شکل جستجوگر است پسای بیشتری تولید می‌کند. بنا بر این با وجود کاهش وزنی حدود ۲۸.۵ درصدی شفق نسبت به شهاب ثاقب، کاهش سرعت بیشینه آن به ۲ ماخ قابل توجیه است. بیشترین سرعت ۲.۷ ماخ موشک شفق نیز می‌تواند مربوط به حالت شلیک آن از بیشترین ارتفاع و سرعت ممکن مثلاً با شلیک آن از پهپاد کرار باشد.

نکته مهم دیگر در مورد موشک شفق نوع و میزان سرجنگی آن است. سرجنگی ترکشی تقریباً ۱۴ کیلوگرمی شهاب ثاقب که با فرمان فیوز مادون قرمز عمل می‌کند برای انهدام اهداف هوایی طراحی شده، اما با توجه به مأموریت متفاوت شفق که نفوذ در زره خودرو‌های زرهی مانند تانک و شناور‌ها است نیاز به سرجنگی مخصوص و فیوز مناسب مانند خرج گود و فیوز تأخیری است. می‌توان این گمانه را مطرح کرد که متخصصان صنعت دفاعی کشور از سرجنگی‌های مخصوص ضد زره در موشک شفق برای ایجاد قابلیت نفوذ بالا در زره استفاده کرده باشند.

بیشتر بخوانید:رونمایی از موشک شفق؛ نیش جدید کبراهای ایرانی +عکس 

یکی از موارد مهم در پرونده موشک شفق به کار گیری آن روی پهپاد موتور جت و رزمی کرار است. شفق علاوه بر اولین نمایش خود که زیر بدنه کرار مشاهده شد، یک بار دیگر نیز به همراه پهپاد فوق نمایش داده شده که در نمایشگاه دستاورد‌های وزارت دفاع در شهریور ۱۳۹۳ است.

در این مورد در بازدید رئیس جمهور از این نمایشگاه در سوم شهریور این موشک به همراه پهپاد رهگیر کرار-۴ مشاهده شد که احتمال قابل استفاده بودن شفق را در نقش هوا به هوا یا توسعه یک نمونه هوا به هوا از آن را ایجاد می‌کند؛ سلاحی که برای تجهیز بالگرد تهاجمی کبرا نیز در مأموریت‌های دفاع از یگان‌های زمینی در برابر بالگرد‌ها و پهپاد‌های دشمن قطعاً کارساز خواهد بود. لازم به ذکر است که پیشتر تلاش‌هایی در هوانیروز برای تجهیز بالگرد کبرا به موشک سایدویندر شده بود.

موشک شفق زیر بال بالگرد کبرا

برد اعلام شده ۸ تا ۱۲ کیلومتری شفق امنیت بالایی برای هواگرد حامل آن در مقابل سامانه‌های پدافند هوایی توپخانه‌ای، موشک‌های دوش‌پرتاب و برخی از موشک‌های سطح به هوای برد کوتاه ایجاد می‌کند؛ خصوصا اینکه بالگرد حامل شفق برای هدفگیری و شلیک نیاز به انجام پرواز ایستایی نداشته و در حالت پرواز رو به جلو نیز به راحتی این موشک را به کار می‌گیرد. پیش از این برد موشک‌های ضد زره مرسوم در بالگرد کبرا در حدود ۴ کیلومتر بوده بنا بر این شفق توانایی حمله دورایستا برای این بالگرد را به میزان ۲ تا ۳ برابر افزایش می‌دهد. این در حالی است که تقریباً تمام موشک‌های ضدزره در دنیا نهایتاً دارای برد ۸ کیلومتر هستند.

سرعت بالای این موشک نیز مدت زمان پرواز آن را با توجه به بیشینه برد در حد مناسبی نگاه می‌دارد. موشک شفق گزینه مناسبی برای بالگرد‌های دریایی کشور مانند AB-۲۱۲ و شاهد ۲۸۵ سی و حتی بالگرد‌های AB-۲۱۴ هوانیروز نیز محسوب می‌شود.

در دوران جنگ تحمیلی به دلیل نیاز عملیاتی به یک موشک با برد دورایستایی و قدرت تخریب بالاتر از موشک‌های ضد زره، موشک هوا به سطح AGM-۶۵ ماوریک روی کبرا‌های کشورمان به کار گیری شده بود. امروزه موشک شفق نیز می‌تواند نقشی مشابه را در صورت تجهیز به سرجنگی قوی‌تر در محدوده برد ۱۰ کیلومتر ایفا کند.

مسلح سازی اسب کاری هوانیروز

نگاهی به خاطرات دوران جنگ تحمیلی ۸ ساله عراق علیه کشورمان چه در انتقال نیرو‌ها و تخلیه مجروحین در عملیات‌های بزرگ زمینی، تک‌های بالگرد‌ها به منظور از بین بردن یگان‌های زرهی، عملیات‌های جستجو و نجات و حتی اسکورت کشتی ها، نشان می‌دهد بالگرد ۲۱۴ حضور پررنگی داشته است. اما در آن زمان این بالگرد فاقد سلاح بوده و تنها در نقش پشتیبانی ظاهر می‌شد. در صورتی که مجهز بودن به سلاح می‌توانست کمک شایانی هم به اجرای مأموریت‌های خود این بالگرد و هم شرکت در عملیات تهاجمی کند.

تجهیز بالگرد ۲۱۴ به دو راکت انداز در هر سمت

امروزه هوانیروز با تجهیز این بالگرد‌ها به تیربار ۱۲.۷ میلیمتری تک لوله دشکا، راکت انداز‌های ۷ فروندی هایدرا-۷۰ و نیز تیربار ۶ لوله چرخان اخگر گام مهمی در جهت تجهیز این بالگرد به سلاح برداشته که هم حفاظت از آن را بیشتر و هم بالگرد ۲۱۴ را به یار کمکی بالگرد‌های هجومی تبدیل می‌کند. در مراسم رونمایی از دستاورد‌های هوانیروز، بالگرد ۲۱۴ مجهز به ۴ پرتابگر ۷ فروندی مشاهده شد که از نظر پایایی رزمی نیز قابل قبول است. البته تصاویری از تجهیز این بالگرد‌ها به دو پرتابگر ۱۹ فروندی در کنار ۲ پرتابگر ۷ فروندی نیز مشاهده شده است.

گام بعدی می‌تواند تجهیز این بالگرد به موشک‌های دوش پرتاب خانواده میثاق در نقش هوا به هوا و حتی تجهیز به موشک شفق باشد که با برد دورایستایی بالای خود می‌تواند مشارکت جدی تری برای بالگرد ۲۱۴ در عملیات تهاجمی رقم بزند ضمن اینکه از نظر وزنی هم موشک شفق هم رده با ۷ راکت هایدرا است.
سامانه دید در شب

از دیگر مشکلاتی که بالگرد‌های کشورمان در طول دوران جنگ و حتی تا سال‌ها بعد با آن درگیر بودند، عدم قابلیت پرواز در شب با دید مستقیم بود. در واقع تنها در شرایط بسیار خاص و آن هم تنها با اتکا به تجهیزات داخل کابین امکان پرواز در شب برای بالگرد‌ها ممکن بود که آن هم ریسک بسیار بالایی داشت.

با توسعه روزافزون سامانه‌های پایش الکترواپتیکی در کشورمان که نمونه‌های مختلف آن‌ها روی پهپاد‌های کشور به کار رفته و امتحان خود را به خوبی پس داده اند، امکان تجهیز بالگرد‌ها نیز به این سامانه‌ها به منظور ایجاد دید مستقیم در شب و آب و هوای نامساعد فراهم شده و امروزه روند تجهیز بالگرد‌های مختلف رزمی و ترابری به این سامانه‌ها آغاز شده است. در واقع این سامانه‌ها می‌توانند علاوه بر دوربین‌های دید در شب نصب شونده روی سر خلبان، برای پرواز در شب به وی کمک کنند.

سامانه الکترواپتیکی نصب شده زیر دماغه بالگرد

با کمک این سامانه ها، بالگرد‌های کبرای فاقد قابلیت شلیک موشک (که تنها راکت و سلاح ۲۰ میلیمتری حمل می‌کردند) نیز می‌توانند توانایی شلیک موشک‌های نقطه زن را به دست آورند. به علاوه انجام مأموریت‌های شناسایی، تهاجمی و ترابری در عملیات نظامی و نیز تخلیه مجروحین در بلایای طبیعی نیز برای بالگرد‌های مختلف به کمک این سامانه‌ها ممکن می‌شود.

این سامانه‌ها به صورت پایدار شده در دو درجه آزادی قابلیت حرکت داشته و تصاویر با کیفیتی برای استفاده خلبان ارائه می‌دهند. به گفته فرمانده هوانیروز ارتش، این سامانه‌ها در سال ۹۶ آزمایش‌های نهایی خود را با بیش از ۶۰ ساعت پرواز در شب پشت سر گذاشته و روی تعدادی از بالگرد‌ها نصب شده اند.

روند تجهیز ناوگان بالگردی کشور به دستاورد‌های بومی در حوزه‌های مختلف با توجه به شرایط منطقه و گسترش گروه‌های تروریستی که عملیات مداوم یگان‌های بالگردی را طلب می‌کند در چند سال اخیر سرعت گرفته، اما امید می‌رود که نگاه جامع تر، سرعت بیشتر و همکاری‌های بیش از پیش بین نیرو‌های مسلح به این امر شتاب دوچندان بدهد. در این صورت ارزش عملیاتی هر بالگرد ارتقاء یافته به مراتب بیشتر از قبل شده و تا حدودی جبران کمیت بالگرد‌های موجود را می‌نماید.

بدون شک بعد از نمایش جذاب مایکروسافت در نمایشگاه E3 2018، طرفداران سونی نیز از مسئولان آن انتظار کنفرانسی عالی را دارند و باید پذیرفت که این کمپانی هم حداقل از منظر بازی‌های انحصاری، پتانسیلِ بسیار بالایی برای جذاب ظاهر شدن و کسب موفقیت‌های لازم را یدک می‌کشد. این وسط، شاید خیلی‌های‌مان دوست داشته باشیم که در طول کنفرانس با سورپرایزهایی هم مواجه بشویم ولی بر طبق گفته‌های خود برگزارکنندگان، هنگام جلو رفتن ثانیه‌های نمایشِ مورد بحث، در اصل تنها شاهد تریلرهای ۴ بازی بزرگ خواهیم بود؛ از The Last of Us Part II واسپایدرمنِ اینسامنیاک گیمز تا Ghost of Tsushima و صد البته، Death Stranding، جدیدترین اثر هیدئو کوجیما.

با این اوصاف، ساعت ۰۵:۳۰ بامداد روز بیست و دوم خرداد در همین پست منتظر شما هستیم تا با هم به تماشای کنفرانس سونی در E3 2018 بنشینیم .

اگر در مرورگر کروم نمی‌توانید پوشش زنده زومجی‌ را تماشا کنید، لطفا از مرورگر‌های دیگر مانند فایرفاکس برای تماشا استفاده کنید.

پوشش اختصاصی زومجی از نمایشگاه E3 2018، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد دنیای بازی‌های ویدیویی

در گزارش تازه‌ای که توسط تیمی وابسته به شبکه تلویزیونی CBS انجام گرفته، چند مورد از مشاهده‌ی اشیای پرنده‌ی ناشناس در سال ۲۰۰۴ گزارش شد که از آن به‌نام AAV یا وسیله نقلیه‌ی هوایی ناشناس (Vehicle Aerial Vehicle) یاد شده است. در این گزارش اشاره شده که این اتفاقات تنها یک بار رخ نداده است؛ بلکه در طول یک هفته و چند بار این اشیای پرنده اسرارآمیز مشاهده شده‌اند.

در بیشتر موارد، سنسورهای پیشرفته‌ی پنتاگون قادر به ردیابی یوفوها تا زمان خارج شدن از محدوده‌ی رصد بوده‌اند. اما در یک حادثه، همان ویدئوی عجیب که یک شی بیضی‌شکل سفید به‌اندازه‌ی یک هواپیمای تجاری را نشان می‌دهد، این یوفو توسط دو جنگنده مک دانل داگلاس اف/ای-۱۸ هورنت تعقیب شدند. در این ویدئو، شی پرنده‌ی اسرارآمیزی دیده می‌شود که با سرعت بسیار زیادی در حرکت است و به سرعت از محدوده رادارها خارج می‌شود.

دیوید فراور، خلبان بازنشسته نیروی دریایی ایالات متحده، می‌گوید:

این اشیای پرنده به‌گونه‌ای حرکت می‌کردند که تا به‌حال  ندیده بودیم، یک دقیقه اینجا و چند لحظه بعد ناپدید می‌شدند.

بر اساس گفته‌های این دو خلبان، این شی بیضی شکل سفید، بدون بال و لبه و کاملا یکدست بوده است و تخمین زده می‌شود، تقریبا ۱۴ متر طول داشته است. در ارزیابی‌های نظامی که در گزارش جدید انجام گرفته، حداقل یک ناظر نظامی ادعا کرده است که این اسناد به سفارش پنتاگون تهیه شده‌اند. همچنین در گزارش اشاره شده است که در فهرست‌های موجود ایالات متحده یا هر کشور خارجی دیگری، هواپیما یا وسیله نقلیه‌ی هوایی بدون بال و نیروی تراست ثبت نشده است.

اما شاید شگفت‌آورترین جزئیات گزارش جدید، برخواست آب در سطح اقیانوس آرام باشد که تصور می‌شود به مشاهده این اشیای پرنده مرموز مرتبط بوده و تخمین زده می‌شود که موجب متلاطم شدن آب در نقطه‌ای به بزرگی ۵۰ تا ۱۰۰ متر شده است.

در حالی تایید درستی این گزارش دشوار است؛ اما کارشناسان بر این عقیده‌اند که به‌طور قطع، اتفاق کاملا عجیبی رخ داده است. هیچ اظهار نظر رسمی از سوی مقامات پنتاگون صورت نگرفته و تنها یک منبع موثق از این سازمان به وب‌سایت اسرار دولتی، The Black Vault گفته است که مقامات این سازمان نمی‌توانند صحت این اسناد را تایید کنند.

همچنین پنتاگون، از انتشار اسناد مربوط به برنامه‌‌ی محرمانه خود که در سال ۲۰۱۲ به آن پایان داد، خودداری کرده است.  لوئیز الیزندو که برنامه محرمانه شناسایی تهدیدات هوا فضایی پیشرفته پنتاگون (AATIP) را اداره می‌کرد، گفت، کسانی که تصور می‌کنند، شاهدان عینی پرندگان یا بالن‌های هواشناسی را با یوفوها اشتباه گرفته‌اند، سخت در اشتباه‌اند.

او گفت:

اجازه دهید که اطلاعات برای خودشان صحبت کنند.

در برنامه‌ی شناسایی تهدیدات هوا فضایی پیشرفته پنتاگون، ویدئوها و اطلاعات دیگر مرتبط به مشاهده یوفوها و اجرام پرنده ناشناس جمع‌آوری می‌شدند. افشاگری‌های نیویورک تایمز در دسامبر ۲۰۱۷، برای نخستین بار از این برنامه مخفی پنتاگون پرده برداشت. بر اساس گزارش نیویورک تایمز، به این برنامه پنتاگون که بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ در جریان بود،در مجموع ۲۲ میلیون دلار بودجه اختصاص داده شده بود.

در حالی که پنتاگون اعلام کرده است که این برنامه‌ی مخفی را در سال ۲۰۱۲ متوقف کرده، اما منابعی موثق از ادامه این برنامه خبر داده‌اند.

برخی منابع به نیویورک تایمز گفته‌اند که مسئولان این برنامه هنوز هم (از بخش‌های دیگر سازمان) به پژوهش‌های خود ادامه می‌دهند. در همین حال، یکی از سخنگویان پنتاگون به نیویورک تایمز گفت که مسائل دیگری وجود دارند که اولویت بالاتری دارند و از این جهت، پنتاگون تصمیم به توقف این برنامه گرفت.

جیمز اوبرگ، مهندس سابق برنامه شاتل فضایی ناسا و نویسنده چندین کتاب در مورد هوا فضا، گفت:

اتفاقات کنجکاو برانگیزی وجود دارند که قابل درک نیستند. شاید افراد و سازمان‌هایی در زمینه هوا فضا باشند که در مورد فعالیت‌های خود مخفی‌کاری می‌کنند.

الیزوندو در مصاحبه‌ای گفت، پدیده‌ای که او و همکارانش به دنبال بررسی آن بوده‌اند، متعلق به هیچ کشوری نیست. همچنین، به نظر نمی‌رسد که هیچ سازمان یا دولتی بخواهد از این دست اطلاعات محرمانه محافظت کند و آن را از دسترس عموم دور نگه دارد.

گوردون مور تاجر و مهندس آمریکایی و یکی از مؤسسان شرکت افسانه‌ای اینتل است. او که خالق قانون مور در علوم کامپیوتر است، اکنون به‌عنوان رئیس هیئت مدیره‌ی بازنشسته‌ی اینتل شناخته می‌شود. مور در حال حاضر با ثروتی برابر با ۱۰.۶ میلیارد دلار در رتبه‌ی ۱۳۶ ثروتمندترین افراد جهان قرار دارد.

گوردون مور یکی از تأثیرگذارترین افراد در تاریخ دنیای کامپیوتر است و در طول دوران فعالیت خود به‌خاطر دستاوردهای متعدد خصوصا در صنعت تولید تراشه، جوایز و افتخارات زیادی کسب کرده است. تحصیلات مور در علوم پایه‌ای فیزیک وشیمی بود و اولین مطالعات خود در مورد نیمه‌هادی‌ها را در کنار ویلیام شکلی انجام داد. نقطه‌ی عطف زندگی کاری مور، پیوستن به شرکت فیرچایلد سمی‌کانداکتر بود که پس از مدتی به تأسیس شرکت اینتل، غول پردازنده‌ی جهان منجر شد.

قانون مور یکی دیگر از یادگارهای این دانشمند علوم کامپیوتر است که در سال ۱۹۶۵ توسط او بیان شد. او در این قانون به‌طور خلاصه توضیح داد که تعداد ترانزیستورها در هر تراشه، در مدت دو سال دو برابر می‌شود. این قانون پایه و اساس بسیاری از مطالعات روی تراشه‌ها و پردازنده‌ها را به همراه داشته و پیش‌بینی‌هایی نیز از آینده‌ی دنیای کامپیوترهای امروزی ایجاد کرده است.

تولد و تحصیل

گوردون ارل مور (Gordon Earle Moore) متولد سوم ژانویه‌ی سال ۱۹۲۹ در سان فرانسیسکو کالیفرنیا است. او سال‌های کودکی را در شهر پسکادرو گذراند و پس از آن به همراه خانواده‌اش به شهر ردوود سیتی در کالیفرنیای شمالی نقل مکان کرد. خانواده‌ی مور یکی از قدیمی‌ترین خانواده‌های آمریکایی بود. جد پدری او در سال ۱۸۴۷ به آمریکا آمده و در کالیفرنیا ساکن شده بود. پدر او، یک کلانتر محلی بود که ابتدا در شهر پسکادر و سپس در ردوود به دولت خدمت می‌کرد.

گوردون در کودکی علاقه‌ی زیادی به ریاضیات و شیمی داشت. او دانش‌آموز خوبی بود اما در دوران دبیرستان بیش از تحصیل به ورزش کردن علاقه داشت. علاقه‌ی مور به شیمی از آزمایشگاه شیمی یکی از همسایه‌ها در شهر ردوود شروع شد. او در این دوران در آزمایشگاه به ترکیب مواد شیمیایی و ساختن مواد انفجاری مشغول بود. 

گوردون مور از دبیرستان سکویا فارغ‌التحصیل شد و برای ادامه‌ی تحصیل به دانشگاه سن خوزه رفت. او اولین عضو خانواده بود که تحصیلات خود را در مقطع دانشگاهی ادامه می‌داد. پس از دو سال تحصیل در سن خوزه، مور به دانشگاه برکلی کالفرنیا رفت و در آنجا مدرک کارشناسی خود را در رشته‌ی شیمی دریافت کرد. پس از آن او به دانشگاه کلتک (مؤسسه‌ی فناوری کالیفرنیا) رفت تا مدرک دکترای خود را در رشته‌ی فیزیک و شیمی دریافت کند.

کتابخانه‌ی گوردون مور در دانشگاه کلتک، مخل فارغ‌التحصیلی او در مقطع دکترا

گوردون مور در دوران تحصیل در سن خوزه با بتی آیرینی واتاکر آشنا شد و با او ازدواج کرد. حاصل ازدواج آن‌ها که در ۹ سپتامبر سال ۱۹۵۰ ثبت شد، دو پسر به نام‌های کنث و استیون است.

شروع فعالیت کاری

اگرچه امروزه کالیفرنیا به‌عنوان مرکز فناوری جهان شناخته می‌شود، اما در زمان فارغ‌التحصیلی مور شغل‌های زیادی مرتبط با تحصیلات او در این منطقه وجود نداشت. به همین دلیل او خانواده‌اش را مریلند برد و در آنجا در دانشگاه جان هاپکینزبه‌عنوان محقق مشغول به کار شد. مور از شغل محققی خود راضی بود؛ اما طبیعت عملگرایش او را از این فعالیت دور می‌کرد. او در نهایت به دنبال ساخت محصولات بود تا نتایج تحقیقاتش را به‌صورت عینی مشاهده کند.

شاکلی سمی‌کانداکتر، اولین محل کار رسمی مور در زمینه‌ی تولید نیمه‌هادی‌ها

شاکلی سمی‌کانداکتر

ویلیام شاکلی، یکی از محققان مؤسسه‌ی تحقیقات بل لبز و یکی از مخترعان ترانزیستور در سال ۱۹۴۷، در آن سال‌ها به دنبال ترک بل لبز، بازگشت به کالیفرنیای شمالی و تأسیس کسب‌وکار شخصی‌اش در حوزه‌ی نیمه‌هادی‌ها بود. او برای تأسیس شرکتش با نام شاکلی سمی‌کانداکتر مجموعه‌ای از متخصصان را دور هم جمع کرد که گوردون مور نیز به‌عنوان شیمی‌دان به آن‌ها ملحق شد. حمایت مالی تأسیس این شرکت نیز توسط آرنولد اورویل بکمن، از دانشمندان و شیمی‌دانان مشهور آمریکایی انجام شد. نکته‌ی مهم این که شرکت Shockley Semiconductor امروز به‌عنوان محل تولد سیلیکون ولی شناخته می‌شود.

ویلیام شاکلی (وسط) در کنار جان باردین و والتر براتین در بل لبز

مور در شرکت شاکلی در زمینه‌ی فرآیندهای حالت جامد و اضافه کردن قطعات و مواد جدید به سیلیکون (به‌منظور ایجاد خاصیت‌های الکتریکی) تخصص پیدا کرد. فرآیندی که مور در آن سال‌ها به آن مشغول بود، ناخالص‌سازی (Doping) نام داشت. در توضیح این فرآیند آمده که برای ساخت ترانزیستورها و دیگر قطعات نیمه‌هادی، نیاز به سیلیکون خالص هست؛ اما وقتی بخواهیم سیلیکون را به یک سوئیچ الکترونیکی یا تجهیزات دیگر تبدیل کنیم، باید مناطقی با الکترون‌های اضافه داشته باشیم. این الکترون‌های اضافه توسط اتم‌های ناخالصی‌ها به سمت مناطق دیگر با الکترون کمتر جریان پیدا می‌کنند.

موقعیت مور در کار کردن کنار شاکلی عمر زیادی نداشت. شاکلی مدیری سختگیر، بداخلاق، بی‌اعتماد و مرموز بود که مور نمی‌توانست با او کار کند. به‌همین علت او به‌همراه ۷ نفر از همکارانش شرکت شاکلی را ترک کردند تا کسب‌وکار خودشان را در این حوزه راه‌اندازی کنند. البته آن‌ها ابتدا پیشنهاد حایگزینی شاکلی را دادند که با مخالفت سرمایه‌گذار اصلی یعنی بکمن روبرو شدند. این هشت نفر در تاریخ کامپیوتر به نام Traitorous Eight یا The Fairchild Eight شناخته می‌شوند.

گروه هشت نفره معروف به هشت خائن که فیرچایلد سمی‌کانداکتر را تأسیس کردند

فیرچایلد سمی‌کانداکتر

هشت نفری که از شرکت شاکلی خارج شده بودند، هر کدام مبلغ ۵۰۰ دلار سرمایه در کسب‌وکار جدید وارد کردند و با حمایت شرکت Fairchild Camera، شرکت فیرچایلد سمی‌کانداکتر را در سال ۱۹۵۷ تأسیس کردند. فعالیت در شرکت فیرچایلد با نوآوری‌های زیادی از طرف مور و همکارانش همراه بود.

مور به‌سرعت خود را به یکی از متخصصان و مدیران اصلی شرکت جدید تبدیل کرد. او در اولین اقدامات سیستم دیفیوژن تولید را بهبود داد و کوره‌های دیفیوژن را برای تولید محصولات ابداع کرد. قدم بعدی فرآیندهای تولید کنتاکت ترانزیستور بود که با نظر او از مواد آلومینیومی در آن‌ها استفاده شد.

مور پس ازمدتی از مدیریت بخش مهندسی به مقام مدیریت تحقیق و توسعه شرکت رسید. از دستاوردهای مهم او و تیمش در این دوران می‌توان به فرآیند Planar Process در سال ۱۹۶۰ اشاره کرد که پایه‌های اصلی اختراع مدار یکپارچه را تشکیل می‌داد. 

مور در آزمایشگاه فیرچایلد سمی‌کانداکتر

مدار یکپارچه (به نام‌های مدار مجتمع، میکروچیپ و چیپ هم شناخته می‌شود) یک لایه‌ی نازک سیلیکونی (یا هر ماده‌ی نیمه‌هادی دیگر) است که با فرآیندهای ویژه تولید و یک مدار کوچک الکتریکی روی آن اچ می‌شود. این قابلیت، امکان به‌کارگیری قطعات متنوع میکروسکوپی مانند ترانزیستور، مقاومت و خازن را در ابعاد کوچک به سازنده‌ها می‌دهد. مخترع IC در شرکت فیرچایلد، یکی از افراد گروه هشت نفره به نام رابرت نویس بود. البته آی‌سی در همان زمان در شرکت تگزاس اینسترومنتس نیز اختراع شد.

از دیگر دستاوردهای شرکت فیرچایلد در زمان مدیریت مور می‌توان به توسعه‌ی ترانزیستور اثر میدانی MOS اشاره کرد که امروزه بخش اعظمی از قطعات تراشه‌ها را تشکیل می‌دهد.

شرمن فیرچایلد (راست) گوردون مور (وسط) و رابرت نویس (چپ )

قانون مور و اینتل

مور در سال ۱۹۶۵ پیش‌بینی کرد که تعداد ترانزیستورهای قابل نصب در یک مساحت مشخص از سیلیکون، هر سال دو برابر خواهد شد. این پیش‌بینی امروزه با نام قانون مور شناخته می‌شود. با این پیش‌بینی، قدرت پردازش هرساله با حفظ قیمت افزایش می‌یافت. طبق پیش‌بینی مور قطعات الکترونیکی هرساله ارزان‌تر و پیشرفته‌تر می‌شدند. در سال ۱۹۷۵، مور پیش‌بینی خود را تغییر داد و زمان آن را به دو سال رساند.

 فعالیت در فیرچایلد شرایط بسیار بهتری از شرکت شاکلی داشت؛ اما گوردون از مدیریت شرکت مادر راضی نبود. به همین خاطر او و رابرت نویس تصمیم گرفتند فیرچایلد را ترک بگویند و شرکت خود را در زمینه‌ی نیمه‌هادی‌ها تأسیس کنند. آن‌ها در سال ۱۹۶۸ شرکت NM Electronics را تأسیس کردند که بعدا به اینتل تغییر نام داد.

گوردون مور و رابرت نویس، موسسان اینتل

گوردون مور ابتدا در اینتل مسئولیت معاونت اجرایی را بر عهده داشت و سپس به مقام مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره رسید. فعالیت‌های ابتدایی اینتل، ساخت حافظه‌های نیمه‌هادی برای کامپیوترها بود که پس از مدتی و با ظهور رقبای ژاپنی، این حوزه را ترک کرد. هدف بعدی، صنعت ریزپردازنده‌ها بود. اولین دستاورد بزرگ اینتل در سال ۱۹۸۱ و با تولید اولین ریزپردازنده‌ی جهان یعنی 4004 به دست آمد. با تلاش‌های مور و همکارانش اینتل امروز به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تراشه و خصوصا ریزپردازنده در جهان شناخته می‌شود.

مور در سال ۱۹۸۷ از سمت مدیرعاملی اینتل استعفا داد. او از سال ۱۹۹۷ بازنشسته شد اما مقام افتخاری رئیس هیئت مدیره‌ی بازنشسته هنوز برای این موسس اینتل به کار می‌رود. گوردون مور بخش اعظمی از سرمایه‌ی خود را از سهامش در شرکت اینتل کسب کرده است. طبق آخرین آماری که نام او را در اسناد قانونی اینتل آورده، مور ۱۶۲ میلیون سهم از اینتل را در اختیار داشته است. او به‌ندرت سهام خود را در اینتل می‌فروخت؛ اما سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۶ هر سال یک میلیون سهم خود را می‌بخشید. او از عرضه‌ی عمومی سهام این شرکت در سال ۱۹۷۱، ۱.۷ میلیارد دلار سرمایه دریافت کرد. آخرین آمارها سرمایه‌ی این دانشمند علوم کامپیوتر را ۱۰.۶ میلیارد دلار عنوان کرده‌اند که او را در جایگاه ۱۳۶ ثروتمندترین افراد جهان قرار می‌دهد. البته سرمایه‌ی ۶.۵ میلیارد دلاری مؤسسه‌ی خیریه‌ی مور در این آمار لحاظ نشده است.

اینتل 4004، اولین پردازنده‌ی اینتل

فعالیت‌های بشردوستانه

گوردون و بتی مور در سال ۲۰۰۰ بنیاد خیریه‌ی Gordon and Betty Moore Foundation را با سرمایه‌ای حدود ۵ میلیارد دلار تأسیس کردند. فعالیت‌های اصلی این بنیاد، تغییرات آب و هوایی، تحقیقات علمی و توسعه‌ی منطقه‌ی خلیج سان‌فرانسیسکو است. گوردون مور سال‌ها به‌عنوان مدیر سازمان غیرانتقاعی زیست‌محیطی کانزرویشن اینترنشنال درآرلینگتون ویرجینیا فعالیت کرد. او در سال ۲۰۰۲ به همراه معاون این سازمان، کلاود گاسکون، نشان صندوقچه‌ی طلایی را به خاطر فعالیت‌هایش در حفظ محیط زیست از پرنس برنارد هلند دریافت کرد.

مور از سال ۱۹۸۳ به‌عنوان عضو هیئت امنای دانشگاه کلتک انتخاب شد و از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۰ به‌عنوان رئیس این هیئت فعالیت می‌کرد. او در حال حاضر به‌عنوان عضو مادام‌العمر هیئت امنا شناخته می‌شود. در سال ۲۰۰۱ او و همسرش ۶۰۰ میلیون دلار به این دانشگاه کمک کردند که در آن زمان یک رکورد محسوب می‌شد. او در زمان اهدای این کمک اعلام کرد که آن را با هدف حفظ کلتک در خط مقدم تحقیق و توسعه در آمریکا پرداخت کرده است.

پروژه‌ی تلسکوپ ۳۰ متری یا TMT دانشگاه کلتک و کالیفرنیا یکی از مقاصد دیگر کمک‌های بشردوستانه‌ی مور است. این پروژه در زمان تکمیل در سال ۲۰۲۰ دومین تلکسوپ نوری جهان پس از تلسکوپ عظیم اروپایی خواهد بود. مور و همسرش در سال ۲۰۰۷، مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار به این پروژه پرداخت کردند.

لوگوی بنیاد خیریه‌ی گوردون و بتی مور

دانشگاه برکلی نیز تاکنون مبلغی حدود ۱۱۰ میلیون دلار را به‌صورت شخصی یا توسط بنیاد خیریه از خانواده‌ی مور دریافت کرده است. علاوه بر آن، این مؤسسه‌ی خیریه یک بنیاد کمک به مراقبت‌های پزشکی با نام Irene Moore Nursing Initiative در منطقه‌ی خلیج سان‌فرانسیسکو تأسیس کرده است. در سال ۲۰۰۷ این بنیاد اعلام کرد که در مدت ۱۱ سال، کمکی ۱۰۰ میلیون دلاری برای تأسیس دانکشده‌ی پرستاری در دانشگاه کالیفرنیا، دیویس اختصاص خواهد داد. خانواده‌ی مور در سال ۲۰۰۹ به خاطر فعالیت‌های بشردوستانه مدال بشردوستی اندرو کارنگی را دریافت کردند.

جوایز و افتخارات

گوردون مور در دوران فعالیت‌های کاری و تحقیقاتی خود جوایز و افتخارات متعددی را کسب کرده است. او در سال ۱۹۷۶ عضو آکادمی ملی مهندسی شد. در سال ۱۹۹۰، جورج دبلیو بوش نشان ملی فناوری و نوآوری آمریکا را به او اهدا کرد. در توضیح این مدال آمده است: «به‌خاطر رهبری‌های پیشگامانه‌ی او در ارائه‌ی دو نوآوری اصلی علم الکترونیک پس از جنگ جهانی دوم به صنعت آمریکا، این جایزه به گوردون مور اهدا می‌شود. این دو نوآوری، حافظه‌های یکپارچه و ریزپردازنده‌ها هستند که انقلاب اطلاعات را شروع کردند.» جورج بوش پسر در سال ۲۰۰۲، نشان افتخار آزادی ریاست جمهوری آمریکا را نیز به این دانشمند اهدا کرد.

در سال ۱۹۹۸، مور عضو افتخاری موزه‌ی تاریخ کامپیوتر در مانتین ویو کالیفرنیا شد. او مدال طلایی اوثمر را در سال ۲۰۰۱ به‌خاطر فعالیت‌های علمی در زمینه‌ی شیمی و فیزیک دریافت کرد. مدال افتخار مؤسسه‌ی IEEE در سال ۲۰۰۸ و به خاطر تحقیقات و فعالیت‌های علمی مور در زمینه‌ی تولید مدارمجتمع و حافظه‌های MOS به او اهدا شد. در سال ۲۰۰۹، گوردون مور به تالار افتخارات ملی آمریکا وارد شد.

نشان ملی فناوری و نوآوری آمریکا

تعدادی از کتابخانه‌های دانشگاهی آمریکا اعم از کتابخانه‌ی مرکزی علوم ریاضی در دانشگاه کمبریج، کتابخانه‌‌ای در دانشگاه کلتک و ساختمان تحقیقات علمی دانشگاه استنفورد به نام گوردون مور و همسرش نام‌گذاری شده‌اند. انجمن الکتروشیمی آمریکا، جایزه‌ای را به نام این دانشمند نام‌گذاری کرده و هر دو سال یک بار مدال Gordon E. Moor را به دانشمندان برجسته‌ی فعال در زمینه‌ی علوم حالت جامد اهدا می‌کند. انجمن صنایع شیمیایی آمریکا نیز جایزه‌ای مشابه دارد که به افتخار این شیمی‌دان هر ساله به فعالان برجسته‌ی صنایع شیمیایی اهدا می‌شود.

نقل قول‌های مشهور از گوردون مور

• در مهندسی هر شکست آغازگر یک پیروزی است. با حفظ شکست‌ها و سرعت دادن به آن‌ها، روند پیروزی‌ها را افزایش می‌دهیم.
• اگر هر کاری که انجام می‌دهید به نتیجه نمی‌رسد، به اندازه‌ی کافی تلاش نمی‌کنید.
• یکی از وظایف اصلی رهبر، از بین بردن حس ناراحتی از اشتباهات است.
• اکثر آن‌چه در کارآفرینی یاد گرفتم از سعی و خطا به دست آمده است.
• اگر صنعت خودرو مانند نیمه‌هادی‌ها پیشرفت می‌کرد امروز هر خودروی رولز رویس با یک گالن بنزین، نیم میلیون مایل حرکت می‌کرد و قیمتش بسیار ناچیز بود.

اسپیکر بیکسبی از جمله معدود محصولاتی است که مدیران ارشد سامسونگ با صراحت به توسعه‌ی آن اذعان کرده‌اند. این اسپیکر همچنین یکی از محصولاتی به‌حساب می‌آید که شایعات و افشاگری‌های چندانی در مورد آن انجام نشده است. انتظار می‌رود این دستگاه در زمانی نامعلوم در نیمه‌ی دوم سال جاری عرضه شود. با این حال، برخی گزارش‌های دیگر نیز اشاره کرده‌اند که رونمایی از این محصول در سال ۲۰۱۸ اتفاق نخواهد افتاد. اما این گزارش‌ها احتمالا کاملا دقیق نیستند؛ زیرا براساس اطلاعات جدیدی که به‌دست خبرگزاری سام‌موبایل رسیده هم‌اکنون اسپیکر بیکسبی برای تبدیل شدن به دستگاهی مجهز همچون دیگر محصولات سامسونگ، در دست توسعه قرار دارد.

پیش از همه، منابع سام‌موبایل اشاره کرده‌اند که اسم رمز اسپیکر بیکسبی «لوکس» است. لوکس اسم رمز عجیبی برای یک اسپیکر محسوب می‌شود؛ اما این مسئله احتمالا بدین خاطر است که این محصول از یک نمایشگر بهره می‌گیرد. اسپیکر بیکسبی همچنین مجهز به برخی عملکردهای مبتنی بر ژست‌های حرکتی است؛ از جمله امکان دو بار لمس برای زوم کردن یا ضربه‌ی سریع برای اسکرول کردن یک فهرست. با این حال، فعلا‌ جزئیات بیشتری در ابن باره افشا نشده است. در مورد بخش صوتی این دستگاه، سام‌موبایل خاطر نشان می‌کند که اسپیکر بیکسبی  به جز برخی از عملکردهای اضافی در مجموع به گوگل هوم شباهت خواهد داشت.

هنگامی که اسپیکر تنظیم شود، از کاربر خواسته می‌شود تا سرویس موسیقی مورد علاقه‌ی خود را انتخاب کند و اسپاتیفایو احتمالا برخی از سرویس‌های موسیقی محلی کره‌ای نظیر ملون از جمله گزینه‌های در دسترس خواهند بود. کاربران همانند گوگل هوم می‌توانند در یک زمان در اتاق‌های چندگانه به پخش صدا از چند اسپیکر بیکسبی بپردازند و همچنین حجم صدای هر اسپیکر را به صورت اختصاصی کنترل یا صداها را در یک زمان تنظیم کنند. سامسونگ همچنین مشعول توسعه‌ی قابلیتی است که به کاربران امکان می‌دهد تا جهت صدای در حال پخش را تغییر دهند. اگر کاربر بخواهد صدا به سمت چپ یا راست پخش شود، می‌تواند به صورت دستی گزینه‌ی مربوط را انتخاب کند؛ در غیر این صورت ظاهرا اسپیکر به صورت خودکار جهت مناسب را تشخیص خواهد داد.

درباره‌ی نحوه‌ی عملکرد این ویژگی جزئیاتی منتشر نشده است؛ با این حال، فناوری وای‌فای بیم‌فورمینگ یکی از شیوه‌هایی است که احتمالا سامسونگ برای تشخیص مکان قرارگیری گوشی هوشمند کاربر در اتاق از آن بهره خواهد گرفت. این احتمال نیز وجود دارد که سامسونگ برای تشخیص گوشی از حسگرهای مادون قرمز استفاده کند. علاوه بر این، به‌نظر می‌رسد که اسپیکر بیکسبی این توانایی را خواهد داشت تا به محض تشخیص خروج یا ورود کاربر، مجموعه‌ای از فعالیت‌ها را انجام دهد. این قابلیت احتمالا از طریق تشخیص قطع اتصال گوشی هوشمند به همان شبکه‌ی وای‌فایی که اسپیکر نیز به آن متصل است، امکان‌پذیر خواهد بود. با این حال، همانند قبل جزئیات بیشتری درباره‌ی این ویژگی فاش نشده است.

بیکسبی نقش گسترده‌ای بازی خواهد کرد

 اسپیکر بیکسبی همان طور که از نام آن برمی‌آید به صورت بدیهی مجهز به بیکسبی، دستیار صوتی سامسونگ است. منابع سام‌موبایل به این خبرگزاری گفته‌اند که عملکرد این دستیار دیجیتال درست همانند عملکرد آن در گوشی‌های هوشمند سامسونگ خواهد بود. برای مثال، می‌توانید با گفتن «سلام بیکسبی»، اسپیکر را بیدار کنید، و درباره‌ی وضعیت آب‌وهوا از آن اطلاعات بگیرید، در تقویم خود رویداد یا هشداری را تنظیم کنید، با اوبر تماس بگیرید یا از نزدیک‌ترین فروشگاه استارباکس قهوه‌ای سفارش دهید. اگر تمایل ندارید که افراد دیگر به اسپیکر شما دستور بدهند، می‌توانید اسپیکر را تنها به صدای خود پاسخگو کنید.

اگر صدایی که به اسپیکر دستور می‌دهد، با صدای شما متفاوت باشد، دستگاه هیچ واکنشی نشان نخواهد داد. این ویژگی همچنین با مواردی نظیر تماس‌های بلوتوث یا تغییر آهنگ در حال پخش در اسپاتیفای و احتمالا فرمان‌هایی که به شما امکان می‌دهد تا دیگر دستگاه‌های هوشمند خانه را کنترل کنید، سازگار خواهد بود. اگر تا به حال از گوگل هوم استفاده کرده باشید، حتما می‌دانید که کنترل پخش موسیقی توسط افراد دیگر تا چه حد می‌تواند آزاردهنده باشد؛ در نتیجه اسپیکر بیکسبی از مزیتی قابل توجه نسبت به گوگل هوم بهره می‌گیرد. اسپیکر بیکسبی را می‌توان از طریق اپلیکیشن اسمارت‌تینگز کنترل کرد؛ در نتیجه می‌توانید انتظار داشته باشید که این اسپیکر با لوازم خانگی مبتنی بر خانه‌ی هوشمند سامسونگ ارتباط نزدیکی داشته باشد. علاوه بر این، اسپیکر بیکسبی می‌تواند از طریق اتصال به گوشی به‌وسیله‌ی بلوتوث، اقدام به برقراری تماس برای شما کند. بلوتوث همچنین همانند گوگل هوم و آمازون اکو یکی از شیوه‌های اتصال به اسپیکر خواهد بود.

اسپیکر بیکسبی چه زمانی عرضه می‌شود؟

متاسفانه پاسخ این سوال فعلا تنها نزد سامسونگ است. با این حال، می‌توانیم احتمال دهیم که این اسپیکر در تابستان پیش‌رو به همراه گلکسی نوت ۹ معرفی شود. همچنین اسپیکر بیکسبی نامی است که رسانه‌ها فعلا برای اشاره به اسپیکر هوشمند سامسونگ از آن استفاده می‌کنند و ما هنوز نمی‌دانیم که عنوان رسمی این محصول چه خواهد بود. علاوه بر این باید خاطر نشان کنیم که برخی از ویژگی‌های یادشده ممکن است در روند توسعه‌ی دستگاه تغییر کند و شاید برخی از آن‌ها از محصول نهایی حذف شوند. در نتیجه نمی‌توان صدردرصد نسبت به گزارش سام‌موبایل مطمئن بود.

 همچنین انتظار نداریم اسپیکر بیکسبی محصولی پیشرفته با امکانات بالا باشد. این اسپیکر دیرتر از باقی رقبا به عرصه‌ی اسپیکرهای هوشمند پا می‌گذارد؛ با این حال بیکسبی به جز عدم پشتیبانی از اکثر زبان‌ها، از زمان انتشار عملکرد خوبی از خود نشان داده است. اما اینکه عملکرد این دستیار صوتی تا چه حد در قالب یک اسپیکر کاربردی خواهد بود، هنوز مشخص نیست. شایعات مختلفی که به تدریج تا زمان عرضه‌ی این محصول منتشر خواهند شد، به ما کمک می‌کنند تا تصویر بهتری از اسپیکر هوشمند سامسونگ به‌دست آوریم.

نظر شما کاربران زومیت درباره‌ی اسپیکر هوشمند بیکسبی چیست؟

هواپیماهای الکتریکی چندی است که در دنیای پرواز، خودی نشان داده‌اند و در تیتر یک اخبار و گزارش‌ها قرار گرفته‌اند؛ ولی اکنون آن روی سکه نیز خود را نشان داده است. اولین سقوط هواپیمای الکتریکی بحث اول هر پرواز، یعنی امنیت را برجسته کرده است. از میان چند هواپیمای الکتریکی که در جهان پرواز می‌کنند این بار قرعه به نام هواپیمای موتور الکتریکی eFusion شرکت مگنوس افتاد تا خبر اولین سقوط این نوع هواپیما، زمینه‌ساز حرکت جدی برای حفظ سرنشینان در هواپیماهای الکتریکی شود.

این هواپیمای الکتریکی که برای مراسم افتتاحیه دفتر مرکزی مگنوس در مجارستان به پرواز درآمده بود، بعد از چندین دور پرواز در آسمان منطقه، ناگهان دچار سانحه شد و در مزرعه ذرتی در نزدیک فرودگاه و بیرون شهر بوداپست سقوط کرد. هواپیمای الکتریکی eFusion هنوز یک نمونه اولیه به شمار می‌رود؛ ولی مگنوس برای فروش این نوع هواپیما با قیمت حدود ۲۰۰ هزار دلار برنامه‌ریزی کرده است. علت سقوط هواپیما هنوز مشخص نیست؛ ولی گزارش‌هایی از شاهدان محلی که ادعا می‌کنند هواپیما قبل یا در حین سقوط آتش‌ گرفته، در دست بررسی است. این اخبار باعث شد شرکت زیمنس، سازنده موتور الکتریکی این هواپیما، با اعلام همدردی و تأسف، به‌طور موقت از پرواز مجدد آن تا اعلام بعدی جلوگیری کند.

شرکت مگنوس در یک اعلامیه جزئیات این حادثه را چنین بیان کرده است:

در ۳۱ ماه می ۲۰۱۸ یک هواپیمای آزمایشی مگنوس به نام eFusion در ساعت ۱۰:۱۰ صبح سقوط کرد. این هواپیما که در حال تکمیل آزمون پرواز خود بود، به دلایلی که هنوز ناشناخته است در یک مزرعه ذرت بین شهرک‌های محلی سقوط کرد. در نتیجه این سقوط خلبان و مسافر آن جان خود را از دست دادند.

پرواز با نیروی الکتریسیته 

موتور و محرک اصلی هواپیمای الکتریکی دونفره eFusion توسط زیمنس ساخته‌ شده که از جمله شرکت‌های علاقه‌مند به حضور در دنیای هواپیمای الکتریکی است و البته موفقیت‌های بزرگی هم در این صنعت به نام خود ثبت کرده. هواپیمای الکتریکی برخلاف هواپیماهای دیگر که از موتورهای رایج و درون‌سوز استفاده می‌کنند قدرت خود را از موتورهای الکتریکی می‌گیرد. این موتورها باید وزن کمی به هواپیما تحمیل کنند و درعین‌حال توان خروجی مناسبی برای پرواز به هواپیما بدهند.

البته منبع سوخت این موتورها خود مبحث ویژه‌ای دارد. این منبع انرژی موتور می‌تواند از انواع باتری تا سلول‌های خورشیدی باشد؛ حتی فناوری‌هایی همچون برق بی‌سیم (Wireless Power) نیز مورد توجه است. هواپیمای الکتریکی eFusion برای انرژی خود از یک باتری لیتیوم یون در بخش جلوی خلبان استفاده می‌کند. باتری لیتیوم یون، از نوع باتری‌های سبکی هستند که مقدار انرژی بسیار خوبی در خود ذخیره می‌کنند و از این لحاظ نسبت به دیگر باتری‌ها راندمان بیشتری دارند.

گام بلند زیمنس برای صنعت هواپیماهای الکتریکی

زیمنس در سال گذشته با باتری لیتیوم یون موفق به ثبت رکوردهایی در دنیای هواپیمای الکتریکی شد که توجه متخصصان این فن را به خود جلب کرد. در مدل اولیه هواپیما زیمنس یک موتور با قدرت ۲۶۰ کیلووات بود که تنها ۱۱۰ پوند وزن داشت. این هواپیما به سرعتی معادل ۲۱۰ مایل بر ساعت دست یافت؛ اما این شگفتی زمانی کامل شد که این هواپیمای نمونه که 330LE نام داشت، توانست یک گلایدر را در آسمان یدک بکشد. با این موفقیت، هواپیمای نمونه الکتریکی 330LE توانست امیدها را برای آینده روشن در صنعت هواپیماهای الکتریکی زنده کند. دیگر استفاده از هواپیماهای الکتریکی برای سفرهای منطقه‌ای امری قابل انجام و در دسترس به نظر می‌رسید؛ اما هنوز ماجرا ادامه داشت.

باتری لیتیوم یون به‌عنوان منبع انرژی ناامن هم معروف است. هنوز خاطره فرود اضطراری بوئینگ 787 در فرودگاه تاکاماتسو ژاپن، فراموش نشده است. وجود دود در کابین هواپیما علت این فرود اضطراری بود و منبع این دود باتری‌های لیتیوم یونی هواپیما بودند که زنگ خطر را برای ایرلاین‌ها به صدا درآوردند. بعدازاین ماجرا بوئینگ دریم لاینر 787 که به رویایپما شهره شده بود حکم تعلیق پرواز گرفت. البته موارد دیگری از مشکلات در این مدل پرماجرای بوئینگ، در اعلام این تصمیم مؤثر بود؛ ولی درباره باتری لیتیوم یون هواپیما بوئینگ 787 موردی گزارش‌ شده بود که قابل‌ توجه است. کارکنان هواپیمایی 787 که در فرودگاه نشسته بود، متوجه دودی می‌شوند که با پیگیری مشخص می‌شود منبع آن باتری‌ها هستند. تحقیقات بعدی هم این مطلب را بیان می‌کرد؛ باتری‌های لیتیوم یونی در حین شارژ دوباره دچار آتش‌سوزی می‌شوند.

البته ایمنی این باتری‌ها که قدرت موتورهای کوچک را تأمین می‌کنند تاکنون به‌اندازه کافی مورد آزمایش قرار نگرفته؛ چراکه هنوز تعداد پروازهای هواپیماهای الکتریکی کم است. هواپیمای الکتریکی مزایای جدید دارند که قابل‌چشم‌پوشی نیست. آن‌ها یک رقیب جدی برای هواپیماهای آموزشی همچون سسنا به‌حساب می‌آیند. سسنا که از هواپیماهای تاریخ ساز صنعت هوانوردی به‌حساب می‌آید، جایگاه معتبر و محکمی در دنیا هواپیمای خصوصی و آموزش دارد. یک هواپیما سسنا 172 را می‌شود با مبلغ حدود ۳۰۰ هزار دلار تهیه کرد. البته با پرداخت ۱۰۰ دلار در ساعت نیز می‌توان این هواپیماها را اجاره کرد. مسلماً هزینه نگهداری این نوع هواپیماها باوجود قطعات متحرک زیاد می‌تواند دردسرساز و پرهزینه باشد؛ ولی یک هواپیمای الکتریکی با تکنولوژی روز قطعات متحرک بسیار کمتری دارد و این یعنی هزینه‌های نگهداری کمتر و برگ برنده‌ای برای رقابت قدرتمندتر در بازار صنعت هوانوردی.

هواپیماهای الکتریکی رقیبی تازه نفس

هواپیماهای الکتریکی از لحاظ استحکام و کارایی نیز در رتبه خوبی هستند. هواپیمای الکتریکی eFusion  قادر به انجام حرکات آکروجت است. مسلماً خلبان و هواپیما هر دو باید در سطح مناسبی از کیفیت باشند تا بتوانند نیروهای وارده از حرکات آکروباتیک را تحمل کنند. خلبانان در حین اجرای حرکات آکروجت عمدتاً از چتر نجات استفاده می‎کنند که در بعضی از کشورها استفاده از آن به‌عنوان یک قانون الزامی است.

هواپیمای الکتریکی eFusion قرار بود همچون هواپیماهای Cirrus و Icon با یک سیستم چتر نجات اضطراری فروخته شود تا در حین حادثه سرنشینان و هواپیما کمترین صدمه را ببینند. هنوز مشخص نیست که هواپیما سانحه‌دیده نیز از سیستم ایمنی چتر نجات برخوردار بوده است یا خیر؟ روند تحقیقات هنوز در مورد این سقوط ادامه دارد.

هواپیماهای موتور الکتریکی از دهه ۷۰ میلادی کار خود را شروع کردند و باوجود پیشرفت‌های چشمگیر هنوز راه زیادی برای موفقیت در پیش دارند. البته همان‌طور که گفتیم، در هواپیماهای رؤیایی مثل بوئینگ 787 هم این سوانح رخ می‌دهد؛ چراکه به قول بلندپروازان صنعت هواپیمایی، هیچ دو پروازی مانند هم نیست. آینده صنعت هوانوردی افق روشنی دارد؛ از همین رو قهرمانانی که جان در این راه می‌گذارند،‌ هرگز طعم تأسف را نخواهد چشید.

جمع‌آوری آب باران تا به‌حال در ایالت کلرادو ممنوع بوده است. اما به‌تازگی و با فزونی گرفتن مشکل کم‌آبی، این ایالت نیز مانند ایالات بسیار دیگری به جمع‌آوری آب باران به‌عنوان روشی جایگزین برای ذخیره‌ی آب روی آورده است. آیا آب باران، سالم است؟

سیبیل شارل، یک مهندس محیط زیست در دانشگاه دولتی کلرادو است؛ او در پی یافتن پاسخی علمی برای این سوال است. خانم شارل می‌گوید:

از این آب می‌توان برای آبیاری، شستشو یا آب‌شویی توالت استفاده کرد. حتی می‌توان آن را با تصفیه، به آب آشامیدنی تبدیل کرد. اما ابتدا لازم است اطلاعات بیشتری در مورد ترکیبات آن به‌دست آوریم؛ برای مثال باید بدانیم که این آب عاری از انواع باکتری، ویروس یا پروتوزوآ باشد که باعث بیماری می‌شود. این ترکیبات از طریق باران وارد آب نمی‌شوند؛ بلکه از طریق مدفوع حیواناتی مانند سنجاب و پرندگان که روی سقف اماکن رفت‌و‌آمد می‌کنند، وارد آب می‌شوند.

شارل در پروژه‌ای با عنوان از روی پشت‌بام، زندگی خانواده‌ها در چهار شهر از جمله فورت کولینز و کلرادو را بررسی کرد؛ هدف از این کار، بررسی ارگانیسم روان‌آب روی سقف‌ها در ماه‌های پیش‌رو است که ممکن است باعث ایجاد بیماری شوند. حتی اگر مشخص شود که آب باران دارای انواع پاتوژن‌ها است، این موضوع نمی‌تواند کتمان‌کننده‌ی استفاده از آب برای مصارف آشامیدنی باشد. خانم شارل می‌گوید:

سیستم‌های تصفیه‌ی آب ساده‌ای وجود دارند. بنابراین اگر متوجه وجود پاتوژن‌های خطرناک شویم، تنها نیاز است سیستم‌های تصفیه‌ای طراحی کنیم که توانایی غیرفعال کردن یا از بین بردن برخی ارگانیسم‌های خاص را داشته باشند.

قانون‌گذاران فوتبال به اتفاق آرا به استفاده از بالاترین سطح تکنولوژی‌های جدید از جمله کمک داور ویدیویی در جام جهانی 2018 روسیه رای دادند. در حالی که هنوز مشکلات جدی بر سر شیوه اجرایی کردن آن وجود دارد.

نگرانی‌ها بابت تکنولوژی جدید

مارتین گلن، مدیر اجرایی FA (اتحادیه فوتبال) فهرستی از حوزه‌هایی که این تکنولوژی باید در آنها بهبود و توسعه پیدا کند منتشر کرد. او اعتراف کرد که در بازی تاتنهام مقابل روچدیل یکی از گل‌های زده بخاطر اشتباه کمک داور ویدیویی مردود اعلام شد. گلن در حالی این اظهارات را کرد که بازی تاتنهام و روچدیل از سری رقابت‌های زیر نظر خود FA بود و خوب می‌دانست که این حرف ممکن است از رشد این تکنولوژی در لیگ برتر باشگاه‌ها جلوگیری کند و مخالفت‌هایی را با آن برانگیزد. هنوز مشخص نیست که باشگاه‌های درجه یک انگلستان به صورت خودکار برای فصل بعد استفاده از این تکنولوژی جدید را قبول می‌کند یا نه. لالیگا (لیگ باشگاه‌های اسپانیا) آخرین لیگ اروپایی مهمی بود که برای استفاده از کمک داور ویدیویی ثبت نام کرد.

در جلسه‌ای که این ماه قرار است با حضور ۲۰ مدیر لیگ برتر برگزار شود آنها تصمیم خواهند گرفت که آیا این امکان جدید را در بازی‌هایشان اجرا خواهند کرد یا نه. ۱۴ نفر از این ۲۰ نفر در حال حاضر موافق هستند و بقیه هنوز تردیدهایی دارند.

سایت پیش‌بینی فوتبال جام جهانی جزو منتقدان استفاده از کمک داور ویدیویی است، چون بنظر می‌رسد این کار هیجان امتیازدهی به تیم‌ها را کم خواهد کرد و سایت‌های پیش‌بینی بیشتر برمبنای شانس و اتفاقات در جریان فوتبال استوار هستند.

گلن درباره تکنولوژی کمک داور ویدیویی که مهم‌ترین اتفاق تکنولوژیک جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه است می‌گوید: «در بحث‌های من با آدم‌هایی که در لیگ برتر فعالیت می‌کنند، همه می‌توانند فایده‌های تکنولوژی کمک داور ویدیویی را ببینند. درنهایت اگر هم آنها نپذیرند که از آن  استفاده کنند باز هم به این معنا نیست که این تکنولوژی از اساس زیر سوال رفته است.»

رای قطعی برای استفاده از کمک داور ویدیویی توسط هیات مدیره اتحادیه بین‌المللی فوتبال بعد از دو سال آزمایش و آزمون و خطا گرفته شد. این تکنولوژی در ۹۷۲ مسابقه در بیش از ۲۰ لیگ مورد استفاده قرار گرفت. چهار نماینده از فیفا و یک نماینده از هر کدام از کشورهای صاحب لیگ بعد از یک ملاقات موافقت‌شان را با استفاده از آن اعلام کردند، هرچند به طرز طعنه‌آمیزی همه نسبت به آن انتقاداتی هم داشتند.

 حمایت فدراسیون فوتبال از کمک داور ویدیویی

جیانی اینفانتینو، رییس فیفا، استفاده از این تکنولوژی را در مسابقات جام جهانی «یک قدم تاریخی برای عدالت بزرگتر در فینال» دانست.

همه طرح‌ها آماده است تا بازپخش مربوط به وقایعی که کمک داور ویدیویی آن را ضبط کرده روی تابلوهای بزرگ استادیوم‌‌هایی که بازی‌های جام جهانی در آنها برگزار می‌شود، پخش شود. با پخش آنها به راحتی به طرفداران هر تیم توضیح داده می‌شود که هر تصمیمی چرا و بر چه اساسی گرفته شده است. بازی‌های آزمایشی نشان دادند که استفاده از کمک داور ویدیویی تاثیر بنیادینی روی بازی خواهد گذاشت اما نگرانی جدی این است که تاثیر داورها نادیده گرفته شود و جریان بازی از حالت عادی خارج شود و برای بازیکنان و هواداران سردرگمی‌هایی به وجود بیاید.

به جز توپ تل استار ۱۸ که حاوی تراشه‌ای است که می‌تواند با تلفن هوشمند اطلاعات مربوط به توپ را از آن دریافت کرد، کمک داور ویدیویی تکنولوژی دیگری است که جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. رییس فیفا البته معتقد است که مزایای این تکنولوژی به معایبش می‌چربد: «این تکنولوژی به بازیکنان یادآوری می‌کند که برادر بزرگتر حواس‌شان به آنهاست و از زیر خطاها نمی‌توانند قسر در بروند.»

نگران نباشید این تکنولوژی همان ویدیوچک است

این را هم بدانید که این تکنولوژی همان ویدیو چک است که در والیبال و ورزش‌های دیگر استفاده می‌شود ولی نام درست آن کمک داور ویدیویی است. این تکنولوژی فقط برای صحنه‌های تعیین کننده و تاثیرگذار مانند گل، پنالتی، اخراج و جریمه اشتباه یک بازیکن به جای بازیکن خطاکار مورد استفاده قرار مي‌گيرد. داور می‌تواند در حین بازی و به صورت مستقیم از کمک داوران ویدیویی در خواست بازبینی صحنه را داشته باشد. کمک داوران در حین بازی به داور مسابقه در مورد صحنه اتفاق افتاده گزارش می‌دهند. حالا داور می‌تواند بر اساس این صحبت‌ها تصمیم خود را تغییر دهد و یا اینکه بازی را قطع کند و خودش خواهان بازبینی صحنه شود.

 آخرین خبرها از استادیوم فینال

طبعا پیگیری اخبار جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ روسیه از همه چیز مهم‌تر است و با توجه به گروه سختی که داریم و سابقه تیم‌مان، شاید دادن اطلاعات درباره استادیومی که بازی فینال در آن برگزار می‌شود بیشتر یک رویاپردازی بنظر برسد، اما فرقی نمی‌کند. طبق نظرات سایت پیش بینی بازی های جام جهانی فوتبال، آلمان و اسپانیا به فینال برسند یا هر دو تیم دیگری، به هر حال این مهم‌ترین مسابقه فوتبال در چهار سال آینده است و محل برگزاری آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

استادیوم لوژنیکی شهر مسکو محل برگزاری دیدارهای نیمه نهایی و فینال جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه است. این استادیوم که سال ۱۹۵۶ تاسیس شده است، ظرفیتی معادل ۸۰ هزار صندلی دارد. این استادیوم توسط گروهی از معماران متخصص و براساس سه شاخص ارزش معماری، کارکرد و نوآوری به عنوان ورزشگاه برگزارکننده فینال جام جهانی انتخاب شده است.

متخصصان بین‌المللی فوتبال در سال ۲۰۱۷ این استادیوم را به عنوان  یکی از ورزشگاه‌های خوب بازی فوتبال انتخاب کردند. استادیومی عالی و مدرن که به تازگی تعمیرات اساسی در آن انجام و کاملا نوسازی شده است. آنها المان‌های قبلی این استادیوم را حفظ کرده‌ و تکنولوژی‌های جدید را هم در بازسازی‌اش لحاظ کرده‌اند. این استادیوم از بسیاری جهات منحصر به فرد است.

جدیدترین تکنولوژی‌های به کار رفته در استادیوم لوژنیکی

تکنولوژی نشان دادن خط گل، یک صفحه نمایش فوق‌العاده بزرگ و نصب بلندگوهای ویژه و منبع‌های نور مدرن جزو نکات فنی است که در بازسازی استادیوم مورد توجه قرار گرفتند و حالا لوژنیکی به این تکنولوژی‌ها مجهز شده است. استادیومی که مساحتش معادل ۲۲۱هزار مترمربع و معادل نیمی از واتیکان است. در روز ۲۴ تیرماه دیدار فینال در این ورزشگاه برگزار می‌شود.

• صندلی‌ها و راهروها جوری مجهز شده‌اند که از زمان پایان بازی تا ترک کردن استادیوم برای همه ۸۰هزار تماشاگر بیش از یک ربع طول نخواهد کشید.
• برای استودیوهای تلویزیونی هم جایگاه‌هایی مشخص شده است.
• زمین چمن نصب شده در این ورزشگاه مجهز به انواع تکنولوژی‌ها برای مکش آب، گرم کردن زمین و نگاه داشتن دمای مناسب است.
• ده‌ها دوربین کنار دروازه‌ها نصب شده تا عبور توپ از خط گل دقیق‌تر تشخیص داده شود.

اخیرا برخی از رسانه‌های فارسی‌زبان اخباری مبنی بر پولی شدن سرویس گوگل مپس منتشر کرده‌اند. انتشار این خبر این شبهه را در مخاطبان ایجاد کرده‌ است که تمام استفاده‌کنندگان از سرویس گوگل مپس یا نرم‌افزار نقشه‌های گوگل باید از امروز (۲۱ خردادماه) برای استفاده از آن‌ها مبلغی پرداخت کنند. جالب‌تر این‌که برخی از این رسانه‌ها وب‌سایت انگلیسی‌زبان ونچربیت (VentureBeat) را به‌عنوان منبع این خبر ذکر کرده‌اند. در ادامه به بررسی صحت این مسئله می‌پردازیم.

اول از همه، باید بدانیم که سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها دو مقوله‌ی جداگانه هستند. سرویس نقشه‌های گوگل، خدمتی است برای موقعیت‌یابی، مسیریابی و جستجوی مکان‌ها که توسط گوگل ارائه می‌شود و گوگل مپس یکی از هزاران اپلیکیشنی است که از این سرویس استفاده می‌کند. تغییرات الگوی تجاری مربوط به سرویس گوگل مپس هستند، نه اپلیکیشن گوگل مپس؛ پس اگر از اپلیکیشن گوگل مپس روی گوشی هوشمند خود برای پیدا کردن مکان‌ها یا انتخاب مسیر مناسب برای رسیدن به مقصد استفاده می‌کنید، قرار نیست تغییری را تجربه کنید.

اما از سوی دیگر، هزاران توسعه‌دهنده و کسب و کار برای ارائه‌ی خدمات خود از سرویس نقشه‌های گوگل استفاده می‌کنند؛ برای مثال می‌توان به سرویس‌های تاکسی اینترنتی اشاره کرد. بدیهی است که تغییرات الگوی تجاری گوگل مپس می‌تواند به معنای تغییراتی در هزینه‌های پرداختی توسط توسعه‌دهندگان و کسب و کارها جهت استفاده از این سرویس باشد. در ادامه با نگاهی به موارد ذکرشده در وبلاگ رسمی سرویس نقشه‌های گوگل و همچنین مطلب منتشرشده در وب‌سایت ونچربیت، چند و چون این تغییرات را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اول از همه، گوگل تعداد رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) گوگل مپس را از ۱۸ به ۳ (نقشه‌ها، مسیرها و مکان‌ها) تقلیل داده است؛ اهالی مانتن ویو امیدوار هستند این تغییر باعث ساده‌تر شدنِ استفاده از این پلتفرم شود. در کنار این مسئله، گوگل امکانات ویژه‌ای نیز برای تاکسی‌های اینترنتی و شرکت‌های مسیریابی ارائه کرده است. توسعه‌دهندگان برای استفاده از سرویس نقشه‌ها باید دارای یک حساب مالی باشند. در عین حال، گوگل اعتباری به مبلغ ۲۰۰ دلار برای توسعه‌دهندگان در نظر گرفته است. بنابر ادعای گوگل، همین اعتبار ۲۰۰ دلاری برای اغلب کاربران کفایت خواهد کرد.

در عین حال گوگل تنها به‌ ازای سرویس‌هایی که شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند از آن‌ها هزینه‌ی ماهانه دریافت خواهد کرد و خبری از مبالغ اضافه مانند حق عضویت، هزینه‌ی جمع‌آوری سرویس و... نخواهد بود. از نگاه گوگل، این مسئله به کسب و کارهای کوچک اجازه می‌دهد در ابتدا با پرداخت هزینه‌ای مناسب استفاده از سرویس نقشه‌ها را شروع کنند و با افزایش حجم تجارت خود، هزینه‌ی بیشتری برای استفاده از سرویس نقشه‌ها پرداخت کنند.

گوگل در کنار ایجاد تغییراتی در الگوی تجاری، امکاناتی مانند پیشتیبانی مجانی را نیز برای تمام کابران سرویس نقشه‌ها فراهم کرده‌ است. تغییرات صورت‌گرفته، مؤسسات غیر انتفاعی، گروه‌های مقابله با بحران، سازمان‌های خبری و کسب‌وکارهای نوپایی که تحت پوشش برنامه‌های حمایتی گوگل قرار دارند را تحت تأثیر قرار نخواهد داد.

بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی، جعبه‌ابزار شما برای جلب نظر و تحسین دیگران است. تأثیر ترکیب‌بندی و درک آن یک وجه مشترک در بین همه افرادی است که آثار هنری را می‌بینند. برای تجربه یک احساس آرامش‌بخش از یک اثر هنری می‌توانید به غریزه خود اعتماد کنید؛ ولی برای هنرمند بودن و صحبت کردن در مورد یک اثر هنری باید زحمت بیشتری بکشید. ممکن است متوجه یک حالت دل‌چسب یا نچسب در یک اثر شویم؛ درحالی‌که شاید صحبت کردن در مورد آن و توضیح فنی، کاری سخت و طاقت‌فرسا باشد، هنگام خلق یک اثر هنری یا اصلاح عملی آن‌که بسیار  سخت‌تر می‌شود. گره کار کجا است؟

وقتی می‌خواهید یک اثر هنری خلق کنید کارتان را با انتخاب یک قاب شروع می‌کنید. بعد بدون توجه به جزئیات، عناصری درون این قاب کنار هم قرار می‌دهید. همین کلی‌نگری و چیدمان عناصر کار، ترکیب‌بندی (Composition) نام دارد. با درک و اجرای درست این کار، ۵۰ درصد اثر هنری خود را خلق کرده‌اید. این موضوع در همه هنرها، یک اصل اساسی است؛ هرچند در هر هنری، قاب و عناصر هنری از لحاظ کمی و کیفی، تعریف متفاوتی دارد. ترکیب‌بندی یک هیولا نیست که معاشرت با آن سخت باشد. البته یکی از بهترین دوستان ما در دوران کودکی و نقاشی‌های کودکانه، همین ترکیب‌بندی است. زمانی که هنوز ما خودمان بودیم و برای گرفتن جایزه یا کارت صد آفرین، سراغ مداد رنگی‌ نمی‌رفتیم. اما باگذشت زمان خیلی از کودکان تحت تأثیر رفتار‌های نادرست و به‌اصطلاح تعلیمی، مهارت ذاتی خود را فراموش کردند و وقتی بزرگ‌تر شدند، نقاشی کشیدن آخرین کاری است که به ذهنشان می‌رسد؛ درحالی‌که شاید ساده‌ترین کار برای ارتباط با دیگران و بیان عمیق‌تر احساسات باشد. کاری که حتی در ۴۰ هزار سال پیش اجداد ما در غارهای لرستان مشغول آن بودند و تاریخ‌سازی می‌کردند.

قاب در نقاشی و عکاسی

ترکیب‌بندی در هنرها امری رایج است؛ ولی هر هنری از لحاظ اجرا، مواد و متریال با هنرهای دیگر متفاوت است. در هنر عکاسی و حتی نقاشی شباهت‌هایی هم وجود دارد که یکی از آن‌ها بحث انتخاب قاب است. فرم کلی قاب‌ها به دو دستهقاب‌های عمودی یا پرتره (Portrait) و قاب‌های افقی یا منظره (Landscape) تقسیم‌بندی می‌شود. البته این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که طول و عرض قاب، با هم برابر نباشند. هنگامی‌که طول و عرض قاب باهم برابرند، شما یک قاب مربع شکل دارید که برای اجرای ترکیب‌بندی در آن باید سعی بیشتری خرج کنید. قاب‌های مستطیل شکل و البته استاندارد، فرصتی آسان‌تر به شما می‌دهند که ترکیب‌بندی دلخواه خود را در آن پیاده‌سازی کنید. پس حتی قاب و فرم آن، تابع بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی است و بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی، تابع موضوع یا سوژه کار شما.

امروزه هنرها پیشرفت کردند و بیشتر در دسترس مردم هستند و دوربین‌های عکاسی بخش لاینفک گوشی‌های همراه شده‌ا‌ند. شاید بشر هیچ زمانی این‌قدر به ابزارهای هنری نزدیک نبوده است؛ حداقل تابه‌حال هیچ غارنشینی با کاسه گل اُخرا در رختخواب، کشف نشده است. می‌توان گفت بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی در گام اول و اجرا، بیشتر تابع قوانین فیزیک و ریاضی است. عکاسی مدرن با همه دیجیتال شدنش هنوز هم بر مبنای فیزیک نور عمل می‌کند. فیزیک نور که از پدر ایرانی خود، ابن هیثم سروسامان گرفته است، قوانینی دارد که در ترکیب‌بندی شما مؤثر است. البته نیاز به محاسبات پیچیده ندارید؛ چراکه با تنظیم چند عدد و فشردن دکمه شاتر کار انجام می‌شود. افزایش درک بصری شما نیز در پیاده‌سازی بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی مؤثر است که با قوانین بسیار ساده ریاضی بیان می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، فهم ترکیب‌بندی اصلاً کار سختی نیست.

با درک بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی یک فرصت فوق‌العاده دارید تا با خلق تصاویر جذاب حتی با همین گوشی هوشمندتان، دیگران را هم سر ذوق بیاورید. دوستانی که با نرم‌افزارهای ویرایش عکس مانند فتوشاپ و GIMP کار می‌کنند، نیز می‌توانند بهتر و مفیدتر عکس‌ها را انتخاب و اصلاح کنند. به‌مرور متوجه می‌شوید که درک قواعد ترکیب‌بندی چگونه می‌تواند خیلی از موقعیت‌های زندگی، از چیدمان دکوراسیون گرفته تا پوشیدن و انتخاب لباس را هیجان‌انگیز و مفرح کند.

ترکیب‌بندی یک مهارت است که می‌توانید آن را با تمرین به دست بیاورید. برای گرفتن یک نتیجه خوب و در زمان کم، ۲۰ راهکار و مثال از بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی را برای فعال کردن قوه خلاقیت شما، معرفی می‌کنیم. بهترین شیوه آموزش، تجربه و آزمون حین کار است. سعی کنید این متدها را به ذهن بسپارید. آن‌ها را تمرین کنید، در هر کار هنری مخصوصاً عکاسی یا نقاشی. هر دفعه دو یا سه تا از این متدها را در کار خود تست بزنید. بعد که بر آن‌ها مسلط شدید، هنگام خلق آثارتان، به غریزه خود اعتماد کنید؛ قبلاً این کار را با موفقیت در کودکی، انجام دادید.

۱. قانون یک‌سوم (Rule Of Thirds)

این قانون را قبل از همه در لیست بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی معرفی می‌کنیم چون فراوانی آن خیلی زیاد است. طول قاب را به سه بخش تقسیم کنید و این کار را برای طول دیگر و دو عرض قاب نیز انجام دهید. حالا هر نقطه‌ای که روی طول‌ها پیاده کردید به نقطه مقابل آن در طول دیگر وصل کنید. دو نقطه روی عرض‌ها را نیز به همین طریق وصل کنید. قاب شما به ۹ بخش تقسیم می‌شود. این‌یک شبکه‌بندی (گرید) آشنا است. در اکثر گوشی‌های هوشمند در بخش تنظیمات دوربین، می‌توانید آن را ببینید.

در این گرید، نقاط تقاطع بهترین مکان برای جای‌گیری عناصر مهم شما در قاب هستند. این بار که عکاسی می‌کنید، به این فکر نکنید که بهترین جا برای سوژه شما، وسط تصویر است. وسط قاب شما معمولاً یک حالت خنثی جلب‌ توجه می‌کند. هنگامی‌که مخاطب برای اولین بار اثر هنری شما را می‌بیند، ناخودآگاه این نقاط را قبل از هر چیز پیدا می‌کند. با گذاشتن سوژه طبق قانون یک‌سوم در امتداد این خطوط یا در نقاط روی شبکه، جذابیت کارتان خیلی بیشتر می‌شود.

در این تصویر خط افق در نزدیک خط یک‌سوم پایین قرار گفته است. تک‌درخت هم در تصویر دیده می‌شود که در قاب در راستای خط یک‌سوم سمت راست قرارگرفته است.

دورنمایی از تهران بزرگ که خط افق آن در نزدیک خط یک‌سوم بالا قرار گرفته و باعث شده است گستره شهر بهتر دیده شود. در سمت چپ، برج میلاد بر فراز شهر در راستای خط عمودی یک‌سوم سمت چپ، ایستاده است. تأسیسات بالای برج میلاد، هم‌ارتفاع کوه‌های دوردست، و در نقطه جذاب سمت چپ قرار گرفته و به نظر می‌رسد که بخش زمین شهر و آسمان را به هم متصل کرده است. این خاصیت بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی است که مخاطب را به مقایسه عناصر با هم مشغول می‌کند تا هدف عکاس بهتر تشخیص داده شود.

وقتی به تصاویر زیر نگاه می‌کنید، خطوط قانون یک‌سوم را در ذهن خود به روی تصویر مجسم کنید و ببیند در نقاط تقاطع این گرید چه عناصری قرار گرفته‌اند. 

با کمی دقت می‌توانید نمونه‎های بیشتری از این قانون که به‌صورت روزمره استفاده می‌شود ببینید. روزی که تنها در خانه هستید می‌توانید از یک ماژیک وایت برد (حتماً مطمئن باشید که ماژیک وایت برد است و اثر آن روی نمایشگر به‌راحتی پاک می‌شود) استفاده کنید. صفحه نمایشگر رایانه یا تلویزیون خود را به‌صورت قانون یک‌سوم به ۹ مربع تقسیم کنید. حالا تلویزیون را روشن کنید. وقتی با این گرید تصاویر مخصوصاً فیلم‌ها را می‌بینید تازه متوجه می‌شوید که هنرمندان تصویربردار و فیلم‌بردار چگونه سعی می‌کنند به‌وسیله دوربین با استفاده از قانون یک‌سوم  و بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی با شما حرف بزنند. بشمارید در یک سکانس چند بار بازیگر محبوب شما، در یکی از نقاط این گرید، در قاب تصویر قرار می‌گیرد. آثار ماژیک را قبل از اینکه کسی از راه برسد از روی نمایشگر پاک کنید، مطمئن باشید این کار به نفع شما است. 

۲. ترکیب‌بندی مرکزی و تقارن (Symmetrical Composition)

معمولاً مرکز قاب کمترین جذابیت را دارد؛ ولی آیا بی‌فایده‌ است؟ جان‌مایه مهم کارهای هنری خلاقیت است، اگر شما بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی را بشناسید به‌راحتی می‌تواند از وسط قاب استفاده زیادی ببرید. برای وسط قرار دادن یک سوژه آسان‌ترین راه استفاده از قانون تقارن است. واقعاً این تکنیک فوق‌العاده مؤثر است؛ حتی در قاب‌های مربعی که کار چیدمان عناصر به گیر و گرفت می‌افتد، می‌تواند مایه قوت اثر هنری شما باشد. برای اجرای قانون ترکیب‌بندی مرکزی، قاب خود را از وسط به دو بخش تقسیم کنید و سوژه خود را با این خط فرضی در دو بخش متقارن نشان دهید.

برای هر ایرانی برج آزادی خاطره‌انگیز است. عکاس نیز با استفاده از قانون تقارن انتخاب خوبی زاویه داشته است. به خطوط عکس نگاه کنید. چگونه از دو سمت نگاه مخاطب را به عمق هدایت می‌کند. بنایی را در شهر یا محله خود می‌شناسید که بتواند در این نوع ترکیب‌بندی قرار گیرد؟ اگر جواب شما مثبت است این قانون را خوب فهمیده‌اید.

ترکیب‌بندی متقارن به‌صورت خط افقی نیز می‌تواند، اجرا شود. تصاویری که در آن انعکاس اشیاء دیده می‌شود، مانند ساحل برکه و دریاچه‌ها به‌خوبی این پتانسیل را در خود نشان می‌دهند. این تصویر که درختی زیبا در جزیره کیش است با استفاده از قانون تقارن با محور افقی گرفته‌ شده است. تصویر ملایم انعکاس می‌تواند حسی از آرامش را به مخاطب القا کند. می‌توانید یک گام هم به جلو بروید و بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی را با هم ادغام کنید. در همین تصویر قانون یک‌سوم را می‌بینید که شاخه‌های درخت و انعکاس آن، در نقاط تقاطع گرید یک‌سوم قرار گرفته است.

اگر کمی به اطراف‌ نگاه کنید سوژه‌های مناسبی برای عکاسی با این قانون پیدا می‌کنید. فقط به یاد داشته باشید که قاب را از سمت طول یا عرض به دو قسمت تقسیم کنید و سوژه کاملاً در وسط آن قرار بگیرد. برای تمرین، خط تقارن تصاویر زیر را در ذهن مجسم کنید.

۳. قانون پیش‌زمینه جذاب و ساخت عمق

وقتی یک منظره یا صحنه‌ای را طراحی می‌کنید به عمق صحنه نیز باید توجه داشته باشید. برای عمق‌دهی به تصاویر می‌توانید از لنزهای مختلف استفاده کنید یا به‌جای هزینه، از خلاقیت خود و قانون پیش‌زمینه جذاب ابهره ببرید. هر صحنه را می‌توان ازلحاظ عمق بصری به‌صورت نسبی به سه بخش تقسیم کرد:

• پیش‌زمینه ( Foreground) : آن بخشی از صحنه که به شما نزدیک‌تر است. اگر دست دراز کنید، می‌توانید آن را لمس کنید.
• وسط صحنه (Middle ground) : میان‌صحنه و دورتر از دسترس شما و بعد از پیش‌زمینه شروع می‌شود.
•  پس‌زمینه (Background) : دور و دورتر از وسط صحنه و عمق صحنه شما است؛ مثلاً خورشید در حین غروب در پشت کوه

 

 

به‌پیش زمینه این عکس نگاه کنید. بافت جذاب و جالب سنگ‌ها به‌سرعت باعث جلب‌ توجه می‌شود. در بخش سمت چپ صفحه مشابه همین سنگ‌ها با ابعاد کوچک‌تر قرار گرفته است. همین تکنیک باعث ایجاد خوب و مؤثر، حس عمق در تصویر می‌شود. اگر از لنز واید با تکنیک پیش‌زمینه جذاب استفاده کنید، تأثیر دوچندانی از عمق در ذهن مخاطب می‌گذارید.

در این عکس هم از تکنیک پیش‌زمینه جذاب که از بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی است، استفاده‌ شده. در کنار این پیش‌زمینه یک ساحل سنگی به نحوی در کادر تنظیم‌ شده است که چشم را به عمق صحنه می‌برد. ابعاد سنگ‌ها که در پیش‌زمینه هستند و به‌تدریج در عمق صحنه کوچک می‌شوند، در باورپذیری عمق صحنه مؤثر هستند.

در تصویر بالا، عمق عکس به نظر شما چگونه است؟ تندیس زیبایی که در فورگراند عکس خودنمایی می‌کند به‌سرعت تکلیف ابعاد و اندازه‌ها را برای ما مشخص می‌کند. خطوط لبه استخر ما را به عمق صحنه هدایت می‌کنند. بنای چهل‌ستون در انتهای آن و مقایسه آن با ابعاد تندیس یک حس مناسب و درست از عمق را به ما القا می‌کند که نتیجه استفاده درست از بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی است.

شما می‌تواند با یک فورگراند جذاب و قاب‌بندی مناسب عمق مناسبی را به تصویر خود بدهید. از خود کمی خلاقیت به خرج دهید و عناصر فورگراند را خودتان تهیه کنید. نکته مهم این است که قاعده تقسیم‌بندی عمق صحنه را ملکه ذهن خود کنید. اگر این بار کنار رودخانه و ساحلی بودید، به‌جای هل دادن دوستتان به درون آب از او بخواهید که در فورگراند عکس شما قرار بگیرد و در بک‌گراند، ساحل یا منظره افق را تنظیم کنید و یک عکس زیبا با عمق صحنه جالب از او بگیرید. می‌توانید از ایده‌های زیر استفاده کنید تا خیلی زود بر این قانون مسلط شوید.

۴. قاب در قاب یا قاب مضاعف

تکنیک قاب در قاب یک راهکار سریع از بین بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی، برای نشان دادن مهارت شما در عکاسی هنری است. هر جا درصحنه خود یک قاب در یا پنجره دیدید، می‌توانید آن را هم در بازی ترکیب‌بندی وارد و عکس خود را زیباتر کنید. در معماری ما این قاب‌ها زیاد هستند؛ از دروازه گرفته تا رواق و ایوان، پس فرصت‌های زیادی در دسترس است. با این تکنیک شما عمق مناسبی نیز به تصویر می‌دهید در عین اینکه می‌توانید از قاب برای بیان دیگر احساسات هم استفاده کنید. حتماً تابه‌حال یک تصویر از مخاطب خاص در میان قابی از گُل‌های رز دیده‌اید.

یکی از جاذبه‌های بندر سیراف قلعه شیخ نصوری است. عکاس با استفاده از چارچوب ورودی این قلعه یک قاب ساخته است تا بنای زیبا و ایوان دلپذیر ساختمان قدیمی، در چشم مخاطب بنشیند. تزیینات ورودی در علاوه بر زیبایی چشم مخاطب را به‌نرمی به محیط داخل بنا می‌کشد و دعوتی بامعنا رقم می‌زند. این تصویر سوغات شیرین ایران‌گردی است؛ ولی می‌توانید با هزینه کمتر در شهر خود نیز این تصاویر را شکار کنید. کافی است به بناهای تاریخی و یا کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی شهر سری بزنید و با استفاده از بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی، سوژه‌های فراوانی پیدا کنید.

تکنیک قاب در قاب بسیار انعطاف‌پذیر است. شما حتماً نباید از عناصر معماری برای اجرای آن استفاده کنید، از قاب‌های طبیعی مثل شاخه‌ درخت‌ها و حتی بوته‌ها نیز می‌توانید استفاده کنید. هیچ لزومی ندارد که قاب شما کاملاً سوژه را در بر بگیرد.

به این تصویر نگاه کنید که چگونه انتخاب زاویه درست باعث شده است فرم سرشاخه‌ها، عمق صحنه را قاب بگیرد. جهت سرشاخه‌ها کمک می‌کند که تمرکز به روی عمق صحنه و جزئیات در جزیره کوچک بیشتر شود.

حین عکاسی، نسبت به سوژه خود فکر کنید، با اضافه کردن هر عنصر به صحنه می‌توانید اطلاعات بیشتری به مخاطب برسانید. به همین دلیل است که می‌گویند یک عکس بهتر از هزار کلمه است. قاب‌ها، با بافت و فرم‌ها و عناصری که دارند به انتقال احساس عکاس بسیار کمک می‌کنند. این تکنیک در فیلم‌ها بسیار استفاده می‌شود و اگر کمی حواس خود را جمع کنید، از تعداد زیاد این تکنیک در فیلم‌ها که به قاب مضاعف مشهور هستند، تعجب خواهید کرد. به تصاویر زیر نگاه کنید و دقت کنید چگونه قاب‌های طبیعی و ساخته دسته بشر، در عکاسی استفاده می‌شوند.

۵. خطوط راهنما

وقتی دونقطه را به وصل می‌کنید خط خلق می‌شود. وقتی یک تصویر را هم برای اولین بار می‌بینید، چشم شما به‌سرعت شروع به پویش هر عنصر روی صفحه می‌کند و از نقطه‌ای به نقطه دیگر می‌رود. اینجا هر عنصر می‌تواند یک راهنما برای جهت‌دهی به چشم داشته باشد تا مخاطب سریع‌تر به سوژه اصلی و درک موضوع عکس برسد. نتیجه این راهنماها، همان خط‌ها هستند که به ۲ بخش خط‌های واقعی و خط‌های غیر واقعی تفسیم می‌شوند. در هر دو صورت استفاده از آن‌ها بسیار آسان است. به‌جرئت می‌شود گفت هیچ عنصری در حد و اندازه خط به ما در شناخت بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی کمک نمی‌کند؛ پس مثل یک عکاس حرفه‌ای برای آن‌ها احترام زیادی قائل باشید.

خطوط واقعی، خطوطی هستند که شما آن‌ها را در لبه یا حاشیه اجسام و اشکال یا حتی سایه‌ها می‌بیند. این خطوط در طبیعت به‌وفور یافت می‌شوند و مثال مناسب آن شاخه‌های درختان هستند. رعدوبرق چطور ؟ رعدوبرق از خطوط واقعی است که به خطوط واقعی ناپایدار معروف هستند. یعنی مانند درخت همیشه و یا به مدت طولانی دیده نمی‌شوند.

خطوط غیرواقعی در اصل خطوط ذهنی هستند که در ذهن ما شکل می‌گیرند و در واقعیت وجود ندارند. مثلاً پرواز تعدادی پرنده پشت سر هم باوجود فاصله بین آن‌ها، نمونه‌های از خطوط غیرواقعی و معروف به خطوط منقطع است. نوع دیگر این خطوط که بسیار در بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی تصویری استفاده می‌شود خط ذهنی است. خط ذهنی از اتصال و ارتباط ذهنی بین عناصری که در یک‌ جهت قرار دارند، در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد. چیدمان گوی‌های سیاه در این تصویر  زیر نمونه‌ای از خطوط غیرواقعی منقطع است.

در عکاسی یا حتی نقاشی شما اغلب می‌توانید این خطوط نامرئی یا ذهنی را پیدا کند. این خطوط به شما کمک می‌کند در تصویر تمرکز کنید و متوجه اهمیت سوژه‌ها و حتی رابطه آن‌ها باهم شوید. این نشان می‌دهد که عکاس قبل از فشار دادن دکمه شاتر در مورد قاب خود و عناصر صحنه خوب فکر کرده است. شما می‌توانید از لبه دیوارها یا حاشیه جاده‌ها یا حتی خطوط روی زمین به‌عنوان خطوط ترکیب‌بندی استفاده کنید.

در این تصویر ببیند که جهت کف‌پوش و حتی اجزای نیمکت چگونه به شما یک‌جهت، یعنی عمق صحنه را نشان می‌دهد. چیدمان نیمکت‌ها نیز یک خط غیرواقعی منقطع را تداعی می‌کند. برای درک هر اثر بصری راحت‌ترین کار پیدا کردن خطوط و حرکت در مسیر آن‌ها است.

حالا می‌دانید که چرا عکاسان علاقه وافری به عکاسی از تار عنکبوت آن‌ هم پس از بارش باران‌ دارند. قطرات باران روی تار عنکبوت خطوط غیرواقعی منقطع زیبایی خلق می‌کنند.

خطوط تأثیر شگفتی در ذهن و نتیجه تصمیم‌گیری مخاطب دارند. در این تصویر با این خطوط مشخص و پرقدرت ندیدن ویلا کار واقعاً سختی است.

همه خطوط مستقیم نیستند. این خبر بسیار خوبی است؛ چراکه به شما اجازه می‌دهد خلاقانه‌تر از بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی استفاده کنید. به تصویر زیر که دورنمای شهر تهران است، نگاه کنید. جاده‌ای از کنار تصویر به‌آرامی و در یک قوس نرم شما را به داخل شهر و هیاهوی آن دعوت می‌کند. شما ترکیب‌بندی دیگر هم در این تصویر می‌بیند؟ قانون یک‌ سوم،‌ درست حدس زدید.

۶. ترکیب‌بندی قطری و مثلث‌ها

خط‌ها یک خصیصه بارز، به نام جهت‌ دارند. جهت هر خط می‌تواند بک حس را به شما انتقال دهد. مثل خطوط افقی به ما حس پایداری و تعادل و آرامش را القا کنند. حال هرچه این خطوط از سطح افق زاویه بگیرند حسی از ناپایداری و تنش و هیجان را به ما القا می‌کنند. وقتی خطوط به‌صورت عمودی قرار می‌گیرند، حس استحکام و صلابت را در ذهن ایجاد می‌کنند. از این میان، خطوط مورب در بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی می‌توانند به‌عنوان یک عنصر برای افزایش هیجان و جذابیت بیشتر در عکس اضافه شوند. وقتی این خطوط در یک نقطه همدیگر را قطع می‌کنند، اوج تنش و هیجان و توجه را برای مخاطب ایجاد می‌کنند.

شما نمونه‌هایی از خط‌های افقی را می‌توانید در ابرهای که به‌موازات هم در پهنه آسمان آبی دیده می‌شوند، پیدا کنید. معادل خط‌های عمودی، تنه درختان یا تیرهای چراغ‌ برق هستند. برای پیدا کردن خط‌های مورب، شیب دامنه کوه یا حتی شیب سرسره را در نظر بگیرید. یک تکنیک جالب، تغییر زاویه دید است. دوباره صحنه‌ خود را باکمی چرخاندن سرتان نگاه کنید. این همان تکنیکی است که فیلم‌برداران حین ساخت فیلم‌های هیجان‌انگیز از آن استفاده می‌کنند و تهیه‌کنندگان را خوشحال می‌کنند، البته آن‌ها زاویه دوربین را تغییر می‌دهند.

وقتی این خطوط همدیگر را قطع می‌کنند، تنش بیشتری در تصویر احساس می‌شود. این تکنیک مرسومی در سینما برای نشان دادن هیجان و خشونت جاری درصحنه است. از این بعد هر موقع این لوزی‌ها را در هرکجای تصویر دیدید، بدانید که قرار است یک صحنه پرتنش را تجربه کنید. مثلث‌ها هم نمونه خوبی برای ایجاد هیجان و پویایی درصحنه هستند. چند خط مورب که باهم تشکیل مثلث می‌دهند، تجربه جالبی از هیجان و تنش را خلق می‌کنند.

 تصویر سی‌وسه‌ پل اصفهان در شب که خطوط لبه پل در عمق تصویر اضلاع رأس یک مثلث را شکل داده است. این زاویه عکاسی و انعکاس پل باعث تأکید بر شکل‌گیری یک ترکیب مثلی شده است و این نوید را می‌دهد که شب هیجان‌انگیزی روی این پل تجربه خواهد شد.

تصویری زیبا از مسجد جامع اصفهان که باعث شده است سطوح مثلثی در تصویر ایجاد شود و بافت‌های و نقش و نگارها پرانرژی‌تر و جذاب‌تر به نظر برسند. این بنا از طیف همان بناهایی است که احتمالاً به‌طور روزمره مشابه آن را می‌بینیم؛ ولی وقتی خلاقیت و بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی چاشنی نگاه عکاس می‌شود، طعم و طراوتی نو پیدا می‌کند.

عکاسی دیگر جزو کارهای روزانه ما شده است. شما می‌توانید باکمی دقت و استفاده از بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی، تصاویر ماندگار و خاطره‌انگیزی  با همین گوشی هوشمند خود ثبت کنید که باعث حیرت دیگران شود. حتی در انتخاب عکس‌های شبکه اجتماعی‌ نیز بهترین تکنیک‌های ترکیب‌بندی بسیار گره‌گشا هستند. وقتی مهارت پیدا کردید به‌راحتی از چندین نوع ترکیب‌بندی در هر تصویر استفاده می‌کنید. اگر قصد خرید دوربین دارید، مطالب راهنمای خرید دوربین را مطالعه کنید.